ရခုိင္လူမ်ုိးနန္႔ ယင္းရို႕၏ အနာဂတ္ျပႆနာ



တင္ျပသူ- ေမာင္လွေအာင္
(ရခိုင္ရိုးမ)       07,july,2011
တုိင္းနန္႔ ျပည္နယ္ (၁၄)ခုမွာ  အနိမ္ခံရဆုံးျပည္နယ္ တခုၿဖိဳက္ေတ ရခုိင္ျပည္။ ႏွစ္ေပါင္း (၂၂၆)ႏွစ္တာ ကြ်န္သက္တမ္းနန္႔ မြီးဖြားလာရေရ ရခုိင္လူထုနန္႕ ရခုိင္ၿမီကုိ ဗစၿဖဲပနာ လက္ညိဳးထုိးၿပီးေက တရုတ္ကုိ ေရာင္းစားနိန္ေရ ဗမာေခါင္းေဆာင္တိ။

ရလာေရ ေဖ့ခ်ာကုိ ၂၁-ရာစုသစ္မွာ ေနျပည္ေတာ္နန္းအၿဖိဳက္ အသက္သြင္းလာဖုိ႔ၿဖိဳက္ေတ။ ေတာ္လွန္ေရး ကာလဆုိေရစကားေခ် တခြန္းနန္႔ ခရီးဆက္နိန္ရေရ ရခုိင္လူထု။

လမ္းစုိင္ကုိ ဂနိန္႔ထိ ၀ုိးတ၀ါးၿဖိဳက္နိန္ေရ ရခုိင္ႏုိင္ငံေရးလမ္းစုိင္။ တခုလုိအပ္နိန္ဗ်ာယ္ ၿဖိဳက္ေတ။ ရခုိင့္ေခါင္းေဆာင္တိ အနိန္နန္႔ျပတ္သားေရ မူ၀ါဒတိရွိဖုိ႔ လုိအပ္လာေရ။ ဘေရးဘ မကၠလာကုိ ေဆာင္းခ်င္ေရ စိတ္ဓာတ္တိကုိ ေဖ်ာက္ဖုိ႔ လုိအပ္လာဗ်ာယ္ၿဖိဳက္ေတ။
ဗမာတိ သူရုိ႕ အခ်င္းခ်င္း စည္းရုံးလာဗ်ာယ္။ ျမန္မာတႏုိင္ငံလုံးဗမာစကား ၿဖိဳက္ရမည္။ ဗမာစာကုိ ရြိးရေမ ဆုိေရ စီမံကိန္းကုိ မၾကာမီ အေကာင္အထည္ေဖာ္လာႏုိင္ေရ။

ေနာက္ဆုံး ရခုိင္လူမ်ဳိးရုိ႔၏ မူလဇာတ္ျမစ္ ယုိင္ေက်းမႈတိလဲ ၀ါးမ်ဳိခံရဖုိၿဖ်ိက္ေတ။  ဂနိလူငယ္တိၾကား မိခင္ဘာသာစကားကုိ အသုံး မမ်ားဘဲ။ ဗမာစာကုိ ပုိရြီလားကတ္ဗ်ာယ္။

ရခုိင္စာနန္႔ ဗမာစာ အတူတူုရာဆုိေရ  စကားေခ် တခြန္းနန္႔ ႏွစ္ေပါင္း ရာေက်ာ္ ျဖတ္သန္းလာေရ ရခုိင္စာပီကုိ ေခ်ာင္းထဲကုိ ပစ္ခ်လုိက္ရဖုိ႔ ကိန္းၿဖိဳက္လာေရ။

အဂၤလိပ္တိ ႀကိဳးစားမႈေၾကာင္း တကမၻာလုံး အဂၤလိပ္စာ အဂၤလိပ္စကားကုိ သုံးလာကတ္ဗ်ာယ္။ အဂၤလိပ္ ဘာသာဆုိေက အားလုံးနီးပါး နားလည္ေရ။

လူမ်ုိးတမ်ဳိး၏ စာပီကုိ ယင္းလူမ်ဳိးက မေဖာ္ထုတ္ေက တျခားလူမ်ဳိးက ေဖာ္ထုတ္လာဖုိ႔မဟုတ္ပါ။  ရခုိင္သားရုိ႕ၾကားမွာ အမ်ားစု ထြက္နိန္ေရ စကားတခုရွိေရ ရခုိင္စာ အရြိးအသားျပႆနာ ၊ တခ်ဳိ႕ကလဲ စံနန္႔ ရြီးရဖို႔ တခ်ဳိ႕လဲ ေဒသိယ စကားနန္႔ အမ်ဳိးမ်ဳိး ကဲြျပားနိန္ေရ။ ရခုိင္စာ အရြိအသားစံ တရပ္ကုိ ေစာင့္နိန္ဖုိ႔ဆုိေက မၾကာမီမာ ရခုိင္စာ ၀ါးမ်ဳိးခံရဖုိ႔ ၿဖိဳက္ေတ ၉၉% ရာခုိင္ႏွုန္းက ဗမာစာကုိ သုံးနိန္ကတ္ဗ်ာယ္။

ကုိယ့္စာ ရွိယင့္သားနန္႔ သူမ်ားစာကုိ အငွားသုံးရေရ အဆင့္ဆုိစြာ သူမ်ားစာကုိ အထင္ႀကီးလုိ႔ ၿဖိဳက္ေတ ။ ရခုိင္စာပီေရ ရခုိင္လူမ်ဳိး၏ အသက္၊ ရခုိင္လူမ်ဳီး၏ အသည္းႏွလုံး၊  ရခုိင္စာရာ ေဒပုိင္တစတစေပ်ာက္လားဖုိ႔ဆုိေက ေနာက္ဆုံးရခုိင္လူမ်ဳိးဇာက ဆင္းသက္လာေရလဲဆုိစြာ မိန္းခြန္းထုတ္လာကတ္ဖုိၿဖိဳက္ေတ။

ကမၻာတ၀ွမ္း စပိန္ ၊ျပင္သစ္၊ ဂ်ာမန္၊ တရုတ္၊ဂ်ပန္၊ စေရ လူမ်ိဳးတိက မိမိရုိ႕ဘာသာနန္႔ အဂၤလိပ္ဘသာ တထပ္တည္းက်ေအာင္ စုိင္းျပင္းနိကတ္ဗ်ာယ္။  ကုိယ္လူမ်ုိးစာပီ မေပ်ာက္ရေအာင္ ႀကိဴးစားနိန္ကတ္ဗ်ာယ္။
အလားတူ ကရင္၊ခ်င္း ၊ရွမ္းရုိ႕လဲ မိမိရုိ႕စာပီမေပ်ာက္ေအာင္ ႀကိဴးစားနိန္ကတ္ဗ်ာယ္၊ အင္တာနက္ စာမ်က္ႏွာတိ မွာလဲ သူရုိ႕ဘာသာတိနန္႔ လႊင့္တင္ထားစြာကုိလဲ အားလုံးအသိပင္။ ဆုိေက ဂနိ ရခုိင္ရုိ႕မွာ စာလုံးေပါင္း သတ္ပုံ၊ သဒၵါဆုိေရ မူ၀ါဒနန္႔ ရခုိင္စာကုိေက်ာခုိင္းလားဗ်ာယ္။

ရခုိင္စာ အရြီးအသားမွန္မွ ရခုိင္စာကုိေဖာ္ထုတ္ရဖုိ႔ဆုိေက  ရခုိင္စာလုံးေပါင္း ဇာနိမွန္လာဖုိ႔၊ ရခုိင္စံ အရြီးသား စံတရပ္ ဇာနိ ေပၚလာဖုိ႔လဲ၊ ယင္းပုိင္ ေပၚလာစြာကုိ ထုိင္ပနာေစာင္နီရဖို႔လား လုိ႔ မိန္းခြန္း ထုတ္စရာတိ ၿဖိဳက္လာပါေရ။ ယင္းပုိင္ဆုိေက အဂုသုံးနိန္ကတ္ေတ ေဒသိယစကားတိကား ရခိုင္စကားမဟုတ္လား ဆုိစြာတိ မိန္းစရာ ၿဖိဳက္လာပါေရ။

ဂနိ ရခုိင္လူထုေရ စစ္မွန္ေရ လြတ္လပ္မႈကုုိ ရဗ်ာယ္လား၊  တကယ္လုိ႔ ဗမာေခါင္းေဆာင္တိဗမာ တျပည္နယ္လုံး ဗမာစာ ဗမာစကားကုိ ရြီးရဖို႔လုိ႔ ၾသဇာပီးလာေက ရခုိင္တိ ဇာပုိင္လုပ္ကတ္ပါဖုိ႔လဲ။

ရခုိင္အမ်ုိဳးသားတိ စုိင္းစားစရာအခ်က္တိ အမ်ားအျပားၿဖိဳက္လာနိန္ပါဗ်ာယ္။ စီးပြားေရး ၀ါးမ်ဳိ၊ လူမ်ဳိးေရး ၀ါးမ်ဳိ၊ ေနာက္ဆုံး ဘာသာစာပီပါ ၀ါးမ်ဳိးလာႏုိင္ပါေရ။ ဗမာအစုိးရ  ေဒသခံ ရခုိင္လူထု အက်ဳိးစီးပြားထက္ မိမိရုိ႕ ဗမာလူမ်ဳိး ၀မ္း၀ေရးကုိ ပုိမုိဦးစားပီးနိန္စြာကုိ ရခုိင္ရုိ႕ အသိပင္ ၿဖိဳက္ေတ။

ရခုိင္ျပည္ နယ္ထြက္ သယံဇာတနန္႔ ေရာင္းရေငြတိကိုေတာင္  ေနျပည္ေတာ္အပါအ၀င္ မႏၱေလးနန္းကုိပင္ ရြီခ်လာဖုိ႔ ၿဖိဳက္ေတ။
ျပည္နယ္ ျပည္ပ မခဲြျခားဘဲ တျပည္းညီထားေရ ဆုိေရ ဗမာေခါင္းေဆာင္တိ မူ၀ါဒ ကား အဂုလက္ရွိမွာ ဇာလဲဆုိစြာေပၚလြင္နိန္ေရ ။
မုိးရီခ်ိန္ လကၡ၂၀၀ေတာင္ မျပည့္ေရ စစ္ကုိင္းနန္႔ တျခားနိန္ရာတိမွာ သီးထပ္ စပါး စိုက္ႏုိင္ဗ်ာယ္။ ရခုိင္ျပည္မာကား ၀ီးလီစြ။

ရခုိင္ျပည္ကုိ ဘ႑ာတုိက္လုိ႔ ဗမာ စစ္ေခါင္းေဆာင္တိက သတ္မွတ္ထားေရပုိင္ ရခုိင္ျပည္မာ က်လာေရ ဗုိလ္ခ်ဳပ္တိ၊ တုိင္းမႈတိေရ အျပန္ခရီးမွာ ေသာတၱာ အျပည့္ ထမ္းလားေရ။ ယင္းေဖ့သာတိ ဇာကရလဲ မီန္းစရာကား အမ်ားႀကီး။ ရခုိင္လူမ်ဳိးကုိဂုတ္သြီးစုပ္ပနာ ယူလားေရ ေဖ့သာတိနန႔္ ယာရွင္ကုိ ေမ်ာက္ႏွင္ဖုိ႔ လုပ္နိန္ေရ လူတိလဲ မ်ဳိဆုိ႔ လားလီယင့္။။

ေနာက္ဆုံး အနိန္နန္႔ ေျပာရေက ရခုိင္ အမ်ုဳိးသားတုိင္း တိက် ျပတ္သားမႈ တခုကုိ လုိအပ္နိန္ဗ်ာယ္ ၿဖိဳက္ေတ၊ လူမ်ဳိးေရး ၀ါးမ်ဳိခံ ဘ၀နန္႔ နိန္လားရဖုိ႔လားဆုိစြာ စုိင္းစားကတ္စီလုိပါေရ။

ေဒပိုင္ တိက်ေရ လမ္းစုိင္းကုိ မလုိက္ခဆုိေက သရက္ရင္ဆုိးသီး ဘ၀နန္႔ ခရီးဆက္ရဖို႔ကိန္း ေသခ်ာပါေရ။ အမိကရခုိင္ အဖကဗမာ  ေပါက္လာေရသားသမီးက သရက္ရင္ဆုိးသီး ပုိင္ၿဖိဳက္လားပါလိမ့္ေမ။ မိမိဇာလူမ်ဳိးလဲဆုိေစာ္ လမ္းစ ေပ်ာက္ေတကိန္း ဆုိက္လာဖုိ႔ၿဖိဳက္ေတ။

ရခုိင္သားအားလုံးကုိေလးစားလွ်က္...................http://www.rakhaingroma.com

စံ ရခိုင္စာပီပန္းတိုင္ကို လားေရာက္ျခင္း

ရခိုင္စာပီအေၾကာင္းကို စဥ္းစားေက အလြန္စိတ္မေကာင္းျဖစ္ရပါေရ။ ေအနိ ရခိုင္စာပီအရီးအသားျပႆနာစြာ တရက္ထက္တရက္ ႀကီးမားလာပါေရ။ စာပီပညာသွ်င္တိက ယင္းျပသနာတိကို တင္ျပကတ္ေကေလ့ ဇာနည္းဇာပံု ေျဖယွင္းရဖို႔လို႔ ဆိုကတ္စြာကိုေတာ့ခါ အဂုထက္ထိ မတြိရသီးပါ။
ရခိုင္လူမ်ိဳးရို႕ကို 'ရခိုင္စာပီ ရီးသားကတ္ပါ' လို႔ေျပာလိုက္တိုင္း 'စံအရီးအသား ဇာမာေလ' ဆိုေရ မီးခြန္းတိနန္႔ေဂ်း ႀကံဳတြိရပါေရ။ လက္ဟိရီးသားနီေရလူတိကေလ့ ရပ္စြဲရြာစြဲတိကို ရွိတန္းတင္ပနာ ရီးသားကတ္ေတအတြက္ရခိုင္စာပီတိုး
တက္ေအာင္လုပ္စြာနန္႔မတူဘဲ ရခိုင္စာပီကို ဖ်က္ဆီးနီကတ္စြာနန္႔ တူနီပါေရ။ေအပိုင္ရီးသားကတ္စြာေရ။
ရွီးေခတ္အဆက္ဆက္ကပင္ ရီးသားလာကတ္ေတ ဂႏၳဝင္ရခိုင္စာပီကို ေဂ်ာင္ထိုးပစ္စြာနန္႔ တူေရပိုင္ ရခိုင္စာပီမဟိခေရအတြက္ ရခိုင္စာပီအသစ္တစ္ခု တီထြင္ရဖို႔ ဆိုေရ အဓိပါယ္ေလ့ သက္ေရာက္လားပါေရ။
ေအနိ ရခိုင္စာပီရီးသားကတ္သူ အမ်ားစုေရ ရခိုင္စာပီကို ကိုယ္ရို႕ေဒသမာေျပာဆိုကတ္ေတ စကားသံအတိုင္း ရီးသားကတ္ပါေရ။ ေအပိုင္ရာရီးသားနီကတ္ဖို႔ဆိုေက ေနာက္မၾကာခင္မာ ရခိုင္စာပီ အရီးအသားေပါင္း ေသာင္းနန္႔ သိန္းနန္႔ ခ်ီပနာ ျဖစ္လာႏိုင္ပါေရ။
ဇာျဖစ္လို႔ဆိုပါေက ရခိုင္လူမ်ိဳးတစ္ေယာက္နန္႔ စကားသံကြဲျပားကတ္ေတ အတြက္ေၾကာင့္ ျဖစ္ပါေရ။ ၿမိဳ႕နယ္ေဒသႀကီးတိကို ထားပါဖိ၊ ရြာေခ်တစ္ရြာတည္းမာေတာင္ တစ္ေယာက္နန္႔တစ္ေယာက္ ေျပာစြာမတူကတ္ပါ။

ယင္းမတူကတ္စြာတိကို တရားသီဆုပ္ကိုင္ထားပနာ စာအျဖစ္ခ်ရီးေရခါ ရခိုင္စာပီအျဖစ္ နာမည္တပ္လာကတ္ပါေရ။ ေအၾကားထဲမာ ေအာက္သားေဝါဟာရတိကေလ့ တရက္ထက္တရက္ တိုးဝင္လာကတ္ေတ။
ယင္းေအာက္သားေဝါယာရတိေရ အၿငိမ္နီစြာမဟုတ္ပါ။ စစ္တေကာင္းကုလားတိ ရိုဟင္ဂ်ာ နာမည္ခံလာေရပိုင္ ယင္းေအာက္သားေဝါဟာရတိေလ့ ' အမ်ိဳးအစားကြဲျပားေရ ရခိုင္စကား' ဆိုေရ နာမည္ကို ေက်ာ္ပနာ ဘံုရခိုင္စကား ဆိုေရ နီရာကို ယူလာစြာက ေကာင္းရင္နာဖို႔ ေကာင္းပါေရ။
ရခိုင္လူမ်ိဳးတိမာ အခ်င္းခ်င္းအသိအမွတ္မျပဳ၊ ေအာက္သားတိနန္႔က်ေက ပု နီကတ္ေတဆိုစြာ ေအနီရာမာေလ့ တြိႏိုင္ပါေရေယ။ ဥပမာအျဖစ္နန္႕ ေဝါဟာရတစ္ခုကို ျပရဖို႔ဆိုပါေက "ေမေမ" ကို ၾကည့္ပါ။ ရခိုင္ရို႕မာ အမင္၊ အမိ၊ မိမိ၊
အမိုင္း၊ အီးေယာင္၊ အီးေယ ဆိုေရ အသံုးအႏွဳန္းေခ်တိ မကန္ဟိယင့္သားနန္႔  ေအ 'ေမေမ' ဆိုေရေအာက္သားစကားကို ၿခီၿခီငံငံ ေျပာလာကတ္စြာ ေကာင္းအံ့ၾသဖို႔မေကာင္းပါလား။ ေအ ေမေမ စြာ အယင္က ရခိုင္ျပည္ဇာနီရာမာေလ့ မသံုးခကတ္ပါ။

ေအနိ ေအစကားကို သံုးလာကတ္စြာေရ ေအာက္သားတိကို အထင္ႀကီးေရအတြက္ေၾကာင့္ လို႔ စြပ္စြဲရဖို႔ပိုင္ျဖစ္နီပါေရ။ ေနာက္ေနာင္ေအပိုင္ မျဖစ္ရေအာင္ ဇာပိုင္လုပ္ကတ္ေက ေကာင္းပါဖို႔ေလး။

(ဇာေလာက္ပင္ မိရိုးဖလာ ရခိုင္စကား ျဖစ္လီပတ္စီ၊ ရခိုင္တစ္မ်ိဳးသားလံုးအတြက္မျဖစ္ႏိုင္ပါေက ယင္းစကားကို အရီးအသားထဲမာာတင္ပနာမရီးသင့္ပါ။ ရခိုင္ရို႕မာ ဗ်ာလ္၊ ဗ်ာ၊ ယာလ္၊ယာ အားလံုးတတူတူပါ။ အေဂါင့္ေဂါင့္၊ အဂုန္႔ဂုန္႔၊ အဂင့္ဂင့္ အားလံုးတတူတူပါ။ ယေကေလ့ေသာ့၊ ယေကေလ့သြင့္၊ ယေကေလ့သင့္၊ယေကေလ့ေသာက္ အားလံုးတူပါေရ။ ယင္းအထဲက အမ်ားသံုးေရစကားစြာ ကိုယ္ရို႕ေဒသမာ သံုးႏွုန္းေျပာဆိုကတ္ေတ စကား ျဖစ္ခ်င္မွျဖစ္ပါဖို႔။ ကိုယ့္စကားမဟုတ္ပတ္စီ အမ်ားသံုးတစ္ခုကိုယူပနာရီးသင့္ပါေရ။ မဟုတ္ေက ရခိုင္ေဝါဟာရတိ ဇာေလာက္ပင္ၾကြယ္ဝပတ္စီ ေအာက္သားစကားကဝင္ေရာက္ အျမတ္ထုတ္လားႏိုင္စြာကို အထက္က 'ေမေမ' က သက္သီျပနီပါေရ။)

လက္ဟိအနီအထားေရ ရခိုင္တစ္မ်ိဳးသားလံုး၏ အဆိုးရြားဆံုး အနီအထားျဖစ္ပါေရ။ ေအပိုင္ အနီအထားမာ စံအရီးအသားကို လက္ဝါးျဖန္႔ေတာင္းနီလို႔ကား ရဖို႔မဟုတ္ပါ။ စံအရီးအသားအတိအက် ျဖစ္လာဖို႔အတြက္ ရခိုင္ႏိုင္ငံေပၚေပါက္လာဖို႔ လိုအပ္ပါေရ၊ စစ္မွန္ေရရခိုင္အစိုးရတစ္ရပ္ လိုအပ္ပါေရ။ ယင္းပိုင္ဆိုေက ေကာင္းရွည္လားပါဗ်ာလ္။
ရခိုင္လူမ်ိဳးလြတ္ေျမာက္ဖို႔ ရခိုင္လူမ်ိဳးတိ စည္းလံုးဖို႔လိုပါေရ။ ရပ္စြဲရြာစြဲ ပုဂၢိဳလ္စြဲ ထားနီလို႔မရပါ။ လက္ဟိအနီအထားအရ ရခိုင္စာပီကို ရီးသားေရ နီရာမာေလ့ ရပ္စြဲရြာစြဲတိကို ေဘးမာထားပနာ 'ရခိုင္လူမ်ိဳးအတြက္ရခိုင္စာပီ' ဆိုေရ အယူအဆကို ႏွလံုးသားထဲမာ စြဲမွတ္ထားကတ္ဖို႔လိုပါေရ။
ရခိုင္စာပီကို လက္ဟိအနီအထားအတုိင္းရီး နီကတ္ဖို႔ဆိုေကေတာ့ခါ  ရခိုင္လူမ်ိဳးအခ်င္းခ်င္း  ျပႆနာ ျဖစ္လာျဖစ္လာႏိုင္ၿပီးေက ေနာက္ဆံုး ေအာက္သားစာပီမာ အဆံုးသတ္လားႏိုင္ပါေရ။ ေအပိုင္မျဖစ္ရေအာင္  ရခိုင္လူမ်ိဳးတိုင္း ကိုယ္ရီးထားေရစာကို မွန္မမွန္ ျပန္ပနာ ဆန္းစစ္သင့္ပါေရ။
ရပ္စြဲရြာစြဲနန္႔ ရီးသားထားေရ ရခိုင္စာပီစြာ ရပ္ရြာေလာက္မာ အသံုးဝင္ပနာ ရခိုင္တစ္မ်ိဳးသားလံုး အတြက္ရည္ရြယ္ပမာ ရီးသားဖို႔ဆိုေကေတာ့ခါ ရခိုင္လူမ်ိဳးတိ အမ်ားဆံုးသံုးေရ သတ္ပံုနန္႔ ေဝါဟာရကို အသံုးျပဳပနာ ရီးသားသင့္ပါေရ။
ေအပိုင္ရီးသားကတ္ဖို႔အတြက္ ရခိုင္စာပီတိကို ဖတ္ကတ္ဖို႔၊ေလ့လာကတ္ဖို႔လိုပါေရ။ လက္ဟိ ရခိုင္စာပီေတာ္လွန္ေရးကို ဇာသူရို႕က ေဂါင္းေဆာင္နီေတဆိုစြာကို တိတိက်က်ေလ့လာကတ္ဖို႔ လိုပါေရ။ လက္ဟိ အဝီးေရာက္ရခိုင္အမ်ားစုေရ ရခိုင္စာပီေတာ္လွန္ေရးကို အဝီးေရာက္ ပညာတတ္တိ၊ပညာသွ်င္တိက ဦးေဆာင္နီကတ္ေတလို႔ ယူဆကတ္ပါေရ။
ရခိုင္လူမ်ိဳးတစ္ေယာက္ပါရဂူဘြဲ႕(ေဒါက္တာဘြဲ႕) ရစြာေရ ရခိုင္စာပီကို တတ္ကြ်မ္းစြာနန္႔ မဆိုင္ပါ။ ေဒါက္တာဘြဲ႕ရပနာ ရခိုင္စာပီရီးသားစြာကို အားမပီးေရ ရခိုင္ပညာတတ္တိမကန္ဟိနီေရအတြက္ ရခိုင္စာပီအရီးအသားနန္႔ ပတ္သက္ေက သူရို႕ကို အားကိုလို႔မရပါ။
ရခိုင္စာပီကို တစိုက္မတ္မတ္ ေဇာက္ခ် ရီးသားေရလူကရာ ရခိုင္စာပီကို ခ်စ္ေတလူျဖစ္ေတပိုင္ ရခိုင္စာပီတိုး တက္ေအာင္ လုပ္ေဆာင္နီကတ္ေတ လူတိေလ့ျဖစ္ပါေရ။
မ်က္ေမွာက္ကာလ ရခိုင္စာပီပညာသွ်င္တစ္ေယာက္ကို လက္ညိွဳးထိုးျပရဖို႔ဆိုပါေက ' ဆရာႀကီး ေမာင္ဗသိန္း' ကို ျပရပါဖို႔။ သူၿပီးေက ဆရာေတာ္ဇယႏၱာေဗာဓိ၊ ဆရာေနာင္ဧ၊ ဆရာေမာင္ခိုင္ေအာင္ရို႕ အစီအသင့္ဟိပါေရ။
ေအပုဂၢိဳလ္ရို႕ရီးေရ ရခိုင္စာပီအရီးအသားတိေရ တစ္ေယာက္နန္႔တစ္ေယာက္ စေကတေပြ မတူစြာကလြဲပနာ အရီးအသားအားလံုးစြာ ရခိုင္တစ္ျပည္လံုးစံအျဖစ္ အသံုးျပဳဖို႔ဆိုေက သံုးလို႔ ရႏိုင္ေရ အနီအထားမာဟိပါေရ။
ယင္းေၾကာင့္ ရခိုင္စာပီကို ကိုယ္တိုင္မရီးတတ္ ပါေက ယင္းဆရာရို႕ အရီးအသားတိထဲကတစ္ခုခုကို ယူနာ ရီးသားသင့္ပါေရ။ မေလးသွ်ားႏိုငံ က ရကၡဝံလက္ရခိုင္အမ်ိဳးသားမဂၢဇိန္း က ရခိုင္စာပီအရီးအသားတိေရ ယင္းဆရာရို႕၏ အရီးအသား(ဆရာေမာင္ဗသိန္း အစဟိေရ.....) နန္႔ တူေရပိုင္ အေမရိကႏိုင္ငံက အကိုဦးသိန္းေမာင္ ထုတ္ေတ ႏိုင္ငံတကာရခိုင္အမ်ိဳးသားသတင္းစဥ္ က ရခိုင္စာပီ အရီးအသားတိေလ့ေသာ့ ယင္းဆရာရို႕၏ အရီးအသားတိနန္႔ တတူတူျဖစ္ပါေရ။
ေအခ်င့္တိစြာ ရပ္စြဲရြာစြဲတိနန္႔ ရီးသားကတ္စြာမဟုတ္ဘဲ ရခိုင္တစ္မ်ိဳးသားလံုးအသံုးျပဳႏိုင္ေရ ဘံုစာပီ(စံစာပီ) ပန္းတိုင္ကိုလားနီကတ္စြာျဖစ္ပါေရ။ လက္ဟိ နာမည္ႀကီးအဆိုေတာ္တိျဖစ္ေတ ကိုဝင္းကိုခိုင္နန္႔ ကိုစံေမာ္သိန္း ရို႕ေရ ေတာင္ဂုတ္ၿမိဳ႕နယ္သားတိျဖစ္ပါေရ။
ေယေလ့ သူရို႔ေတးျခင္းဆိုေရခါ ေတာင္ဂုတ္စကားသံနန္႔မဆိုကတ္ပါ။ ေအခ်င့္သည္ပင္ ဘံုရခိုင္စကား၊ ဘံုစာပီ ပန္းတိုင္ကို ပန္းတိုင္ကို လားနီကတ္စြာျဖစ္ပါေရ။
အၿခီအနီအရပ္ရပ္ကို သံုးသပ္ပနာ ရပ္စြဲရြာစြဲအယူအဆတိကို ေဝးသတ္ၿပီးေက တူရာတူရာ အရီးအသားေခ်တိကို
ဟူပနာရီးသားကတ္ေက စံအရီးအသားျဖစ္မလာေကေတာင္မွ စံအရီးအသားနီးပါးအဆင့္ကို ေရာက္ႏိုင္လိေမလို႔ ယံုၾကည္ေမွ်ာ္လင့္ပါေရ။
ရခိုင္လူမ်ိဳးတိုင္း ရပ္စြဲရြာစြဲ ကင္းကင္းနန္႔ ရခိုင္စာပီကို ရီးသားႏိုင္ကတ္ပါစီ


http://www.rakhaingroma.com

ဓာတ္ေငြ႔ပုိက္လုိင္း ထားရွိရန္ ယာယီငွား ၿမီကြက္တိကုိ ေလွ်ာ္ေၾကးပီးေရလုိ႔ ေဆာက္လုပ္ေရး ၀န္ထမ္းတဦးက ေျပာဆုိ (ရခိုင္ရိုးမ)


ဓာတ္ေငြ႔ပုိက္လုိင္း သြယ္တန္းဖုိ႔ အတြက္ ပုိက္လုိင္းတိ ထားရွိရန္ ယာယီၿမီကြက္ ငွားရမ္းခကုိ ေဒသခံတိအား ေလွ်ာ္ေၾကး ပီးေၾကာင္း ေဆာက္လုပ္ေရး ကုမၸဏီ ၀န္ထမ္းတဦးက ရခုိင္ရုိးမကုိ ေျပာပါေရ။

ေက်ာက္ျဖဴၿမိဳ႕ အေနာက္ေတာင္ဘက္  ၅-မုိင္ခန္႔ရွိ က့ံေကာ္ေတာဘုရား အနီးတ၀ုိက္ရွိ ၿမီကြက္ တခ်ဳိ႕ကုိ  ယာယီ ဓာတ္ေငြ႔ ပုိက္လုိင္း ထားရွိရန္ အတြက္ ငွားရမ္းလုိက္ၿပီး ေဒသခံ ၿမီပုိင္ရွင္တိကုိလဲ ေလွ်ာ္ေၾကးပီးေၾကာင္း ပါရမီကုမၸဏီက ၀န္ထမ္းတဦးက ရခုိင္ရုိးမကုိ အခုပုိင္ေျပာပါေရ။

“ တန္ရာတန္ေက်းကုိက်ေနာ္ရုိ႕ပီးပါေရ။ မပီးစြာ မဟုတ္ပါ၊ ေဖခ်ာတိ အျပည့္ မရစြာက က်ေနာ္ရုိ႕နန္႔ မဆုိင္ပါ၊ က်ေနာ္ရုိ႕က သတ္မွတ္ထားအတုိင္း ပီးစြာပါ”လုိ႔ အမည္မေဖာ္လုိေရ ၀န္ထမ္းတဦးက ရခုိင္ရုိးမကုိေျပာပါေရ။

က့ံေကာ္ေတာ့ဘုရား အနီးရွိ ၿမီကြက္တိကုိ ဂုံးခ်ိန္ရြာသားတိ ပုိင္ဆုိင္ၾကျပီးေက  ပုိက္လုိင္း ယာယီထားရွိဖုိ႔ အတြက္ ကုမၸဏီတိက ဓာတ္ေငြ႔ပုိက္လုိင္းတိ ထားရွိဖုိ႔အတြက္ ယာယီသုံးစြာၿဖိဳက္ေတလုိ႔သိရပါေရ။

အဆုိပါ ၿမီကြက္ေရ ပုိင္ရွင္ ဆယ္ဦးရွိၿပီး အဓိက ဥယုိင္ၿခံၿမီၿဖိဳက္ေၾကာင္း သီဟုိ၊ သရက္ပင္တိကုိ စုိက္ပ်ိဳးေရၿမီ ကြက္ၿဖိဳက္ေၾကာင္း သိရပါေရ။
ၿမီကြက္ ပုိင္ရွင္တဦးက ၿမီခအစား အပင္ခတိကုိရာ ပီးေၾကာင္း၊ တပင္ကုိ က်ပ္ေငြေလးေသာင္းစီရေၾကာင္း ေျပာျပပါေရ။

“အပင္ခ ပီးပါေရ၊ ၿမီခကား မပီးပါ၊ အပင္တပင္ကုိ ေနျပည္ေတာ္က ရွစ္ေသာင္းပီးေရ၊ ငါ့ရို႕ရခါ ေလးေသာင္းယာ ရေရ၊  ၿမီကြက္ ပုိင္ရွင္ တက်ိတ္ပါ၊ ကုန္ေဘာင္တိပါ၊ ေဒၿမီတိကုိ ငွားရမ္းခါ ၊ကံ့ေကာ္ေတာ ဘုရားေဂါပက လူႀကီးနန္႔ ၿမိဳ႕လူႀကီးတိရုိ႕က စာခ်ဳပ္နန္႔ ငွားစာပါ၊ ေဖခ်ာက ပုိင္ရွင္တိ  အျပည့္မရပါ ၊ ေဂါပကလူႀကီးတိ ျဖတ္စားထားေရ၊ အပင္တိက သီဟုိပင္ သရက္ပင္တိပါ”လုိ႔ ေဒသခံတဦးက ေျပာပါေရ။

ယင္း ၿမီကြက္တိကို ေဆာက္လုပ္ေရးကုမၸဏီတိက က့ံေကာ္ေတာ ေဂါပက လူႀကီးတိနန္႔ ညိႏုိင္းပနာ စာခ်ဳပ္နန္႔ ငွားရမ္းခစြာ ၿဖိဳက္ေတလုိ႔ သိရပါေရ။

အဂု အခါ အဆုိပါနိန္ရာတိမွာ ပုိ္က္လုိင္း ယာယီထားဖုိ႔အတြက္ အမာခံၿမီတိ ဖုိ႔နိန္ၿပီးေက ေဒလ အကုန္ ဓာတ္ေငြ႔ ပုိက္လုိင္း ေရာက္ရွိဖုိ႔ၿဖိဳက္ေတလုိ႔ သိရပါေရ။

စာခ်ဳပ္အရ ၿမီကြက္တိကုိ ငွားရမ္းဒါလဲ ျပည္သူပုိင္က့ံေကာ္ေတာ ဘုရားလမ္းကုိ အသုံးျပဳခြင့္ မပါရွိေၾကာင္း၊ သုိ႔ေသာ္လည္း ေဆာက္လုပ္ေရးက ကားတခ်ဴိ႕ေရ အဆုိပါလမ္းကုိ အသုံးျပဳနိန္ေရ အတြက္ လမ္းပ်က္စီိးနိန္ ေၾကာင္းသိရပါေရ။

က့ံေကာ္ေတာ ဘုရားအနီးရွိ ၿမီကြက္တိေရ မလကြ်န္းရွိ ဓာတ္ေငြ႔သန္႔စက္ စက္ရုံနန္႔ ပါးေရအတြက္ ဘုရားအနီးတ၀ုိက္ပတ္လည္ရွိ
ၿမီကြက္တိကုိ ငွားရမ္းအသုံးျပဴနိန္စြာ ၿဖိဳက္ေတလုိ႔ သိရပါေရ။
ၿမီကြက္တိေရ ကံ့ေကာ္ေတာဘုရား အ၀င္ၿမီကြက္နန္႔ ဘုရားပဲြေတာ္ က်င္းပေရ နိန္ရာတိ ၿဖိဳက္ပါေရ။
ဓာတ္ေငြ႔ ပုိက္လုိင္း စီမံကိန္းတခ်ဳိ႕ကုိ ျပည္တြင္းကုမၸဏီ တခ်ဳိ႕က တာ၀န္ယူ ေဆာင္ရြက္နိန္စြာ ၿဖိဳက္ေၾကာင္း ပုိက္လုိင္းကုိ ေဒလ အကုန္ သြယ္တန္းဖုိ႔ ၿဖိဳက္ေၾကာင္း သိရပါေရ။

ယင္းအျပင္ နိန္ရာ အမ်ားအျပားမွာ စီမံကိန္းနယ္ၿမီတိ ၿဖိဳက္လာေရ အတြက္ ကဲြ်ႏြားတိ အတြက္ စားက်က္ၿမီလဲ ရွားပါးလာေၾကာင္း ဂုံးခ်ိန္ရြာသားတိက ေျပာျပပါေရ။

ရခိုင္ Website လိပ္စာတိ

http://www.lovearakan.marayu.com မာ လူႀကိဳက္မ်ားေယ ကဗ်ာေခ်တိ

နားလည္သင့္ဗ်ာယ္ သဇင္ႏြယ္


ခ်စ္ေတဆိုေရစကားထက္
ေလးနက္ေတအသံုးအႏုန္း
ဟိဖို႕ဆိုေက
ေျပာလိုက္ခ်င္ပါေရ။
မာနတိကိုဖယ္ရွားၿပီးေက
အခ်စ္တစ္ခုတည္းနန္႕
သန္႔သန္႕ေသ်ွရပ္တည္ခ်င္စြာ၊
အခုအခါ က်ားဆိုစြာကိုမွ
ကစားပြဲပိုင္ ကစားခ်င္ေရသူ။
ကေဝပ်ိဳေၾကာင့္
သစၥာ၊မိတၱာ။ဥပိကၡာတိ
အေရာင္ေျပာင္းလားဖို႕စြာကို
စိုးရိမ္မိပါယင့္ သဇင္ႏြယ္။
လမိုက္ည ငိုညဥ္းသံတိၾကားမွာ
ေမ်ွာ္လင့္ခ်က္တိ အေရာင္မွိန္လားခေအာင္
မလွည့္စားခ်င္ပါေက့။
ေယာက်ၤားတစ္ေယာက္အတြက္
နားလည္မုူပီးဖို႕ဆိုစြာ
နင္သိဖို႕ေကာင္းပါေရ သဇင္ႏြယ္။
ရွိုူက္သံမိန္႕ မ်က္ရည္တိ
ျမစ္တစ္စင္းျဖစ္နိန္စြာေတာင္
ငါ ဆိုေရအေကာင္က လိုင္စင္းပီးဖို႕
က်န္သိ့ေရဆိုအေတြးတိနန္႔
အသက္ရွဴဖို႕မိန္႕ေလ်ာ့နိန္ခေရ။
တန္ဖိုးဆိုစြာ
လိုအပ္သူအတြက္
ဇီးေကာင္းျဖစ္နိုင္ေကေလ့
အရွိဳင္းတစ္ေကာင္းအသည္းဖို႕
လက္နွီးစုတ္ေအာင္ လုပ္စြာမ်ိဳးလာ
သဇင္ႏြယ္။
ၿပံဳးရီနီေရ နင့္ရဲ႕
အေပ်ာ္တိ ေပ်ာက္ဖို႔ကို
ငါ့အသက္ေပ်ာက္ဖို႕စြာထက္
ပိုၿပီးေကစိုးရိန္မိခလို႕
အသဲခြဲတမ္းကစားစြာကို
ေက်းဇူးျပဳၿပီးေကရပ္လိုက္ပါဖိ့။
နွလံုးသီြးနန္႔ ျပည့္လ်ွံနိန္ေရ
အသည္းကိုေတာင္မွ
အရုပ္လုပ္တမ္းကစား
ခ်င္နီေရ
ဆက္ကပ္သမရဲ႕
ဝိညာဥ္ကိန္းေအာင္နီေရ
နင့္ကိုရာ လမ္းမခြဲဘဲ
အသည္းခင္းပီးဖို႔
ဝိုင္တစ္ခြက္နန္႕
အသင့္ေစာင့္နိန္ခစြာ
ေတာ္ရံုျပင္ဆင္မူ
မဟုတ္မဟုတ္မွန္းကို
နားလည္ေကေလ့
ခြင့္လြတ္ဖို႕ ငါ့ရင္ဘတ္ထဲက
အသင့္အတင့္နန္႔
ေစာင့္နိန္ယင္းပါ သဇင္ႏြယ္။…
*****************************

ျမတ္သည့္အမင္ ေက်းဇူးသွ်င္


ဘ၀မွာ တုႏိႈင္းစရာ
ဇာအရာက ျဖစ္ႏိုင္စြာ
ဗုဒၶျမတ္ဘုရား ေလးနက္ထား
ေဟာၾကားခ ေမတၱာအနႏၵ
အႏိႈင္းမဟိေရ ေက်းဇူးသွ်င္
ေအာ္....အမင္...။
"ေယာက္်ား ေဘာင္စီး မိန္းမ သားမြီး"
တုႏိႈင္းျပ ဥပမာ ေရွးစိုဥ္လာ
အခက္ခဲၾကား အမႈမထား
ရင္သီြးသားကို
ကိုးလလြန္ေျမာက္ ဆယ္လေရာက္ေက
သန္႔စင္မႊီးဖြား အမင္စြမ္းအား
ႏိႈင္းစရာ ရွာမရ ေက်းဇူးအနႏၵ
ေအာ္.... အမင္ဆိုေရ လမင္းက...။
ကဗ်ာေခ်ဆို အိပ္ရီး၀စီ
ျခင္ ယင္ မကိုက္ က်န္းမာစီဖို႔
အိပ္ရီးပ်က္ခံ ပီတိျဖန္းလို႔
သီြးျဖဴတိုက္ေကြ်း လူလားေျမာက္ေအာင္
ေအာ္.... တုႏိႈင္းစရာမျမင္ ေမတၱာသွ်င္...။
ပညာသင္ခ်ိန္ေရာက္လာလီခါ
အမင္ဆံုးမ ၾသ၀ါဒေၾကာင့္
သိတတ္နာခံ ျမတ္ဆရာထံ
ေယစြာသည္ပင္
လက္ဦးဆရာ မည္ထိုက္ပါေရ
ျမတ္သည့္အမင္ ေက်းဇူးသွ်င္...။
ဆင္းရဲႏြမ္းပါး ရိွေသာ္ျငား
ၿပံဳးမပ်က္တည္ၿငိမ္ ေလာကလယ္
စိတ္ပ်က္စရာ ႀကံဳလာျငားလည္း
ကူးစပ္မပီး သားသၼီးသို႔
ခံႏိုင္စြမ္းအား ေမတၱာမ်ား
တုႏိႈင္းစရာ နတၱိ မ်ားသူသိ...။
အခ်ိန္ၾကာေညာင္း ဇရာအိုေထာင္း
အမင္အၿပံဳး ဇာခါမေျပာင္း
အပီးဟိလို႔ ျပန္ယူမဟိ
အမင့္စိတ္က ေစတနာပို
သားသၼီးအေပၚ ေမတၱာမ်ား
တုႏိႈင္းစရာ လြန္ရွားပါး
အမင္ ေမတၱာအား....။
သားသၼီးမိုက္မ်ား
က်ဴးလြန္ထင္မွား ေက်းဇူးမ်ားကို
မိဖနီရာ ကိုယ္တိုင္ႀကံဳတိြ ေရာက္လာခါမွ
မႊီးသည့္အမင္ ေက်းဇူးသွ်င္အား
ကိုယ္တိုင္သိျမင္ ျမတ္စိတ္ျမင္လို႔
မ်က္ရည္စိုမိ စဥ္းစားမိယင္း
၀မ္းနည္းမနိန္ ေရာက္သည္ရပ္မွ
တုန္႔ျပန္ပီးဆပ္ ေက်ေက်နပ္နပ္...။

ခိုင္နီလ (လျခမ္းေျမ)
***********************************

ရကၡၿမီမွာ................


ငါ့လက္က
ေဖါင္တိန္မွင္စက္
ရခိုင့္စာပီ ထြန္းကားေရးအတြက္
ရီႀကိဳင္ေခ်တစက္ ျဖစ္ခေက

ငါ့ေဂါင္းထဲက
စိတ္ကူးစိတ္သန္းေခ်တိ
ရခိုင္ျပည္သူတိအတြက္ ျဖစ္ခေက

ငါ့ရင္ဘတ္ထဲက
အသည္းႏွစ္လံုးတိ
ရခိုင္ျပည္သူတိကို ခ်စ္ခေက

ငါ့ခႏၶာကိုယ္က
ခၽြဲစက္၊ သြီးစက္
ရခိုင္ျပည္သူတိ လံုခ်ဳံဘဲကင္းေရးအတြက္
တပ္ထရံေခ်က တပ္တိုင္ေခ်တေခ်ာင္း ျဖစ္ခေက

ငါ့ခႏၶာ
အခ်ိန္တန္လို႔ ပုတ္ေပ်ာ့လားခါ
လျခမ္းၿမီ႐ိုးမအတြက္
ၿမီဆီၿမီၾသဇာရာ ျဖစ္ခေက

သၿဂိဳၤဟ္လိုက္.......ငါ့ကို
ရကၡၿမီမွာ......................။


ခိုင္ျမသိန္း (ေခ်ာင္းသာႀကီး)http://kmrathein.blogspot.com/
၁၄၊ ၁၂၊ ၂၀၁၀

***********************************

မေၾကာက္သင့္ေရ ခရီး


ျပတ္သားေရ ဆံုးျဖတ္ခ်က္တြက္
ၾကမ္းတမ္းေရ ဤခရီးထဲ
ေ၀၀ါးေရ လမ္းေမွာင္ၾကားမွာ
အမွန္တရားကို ေျခဆန္႔ရွာရင္း
က်ဆံုးခန္းေရာက္ဖို႔ဆိုေလ့
ေၾကာက္စိတ္နန္႔ ေနာက္ျပန္လွည့္ဖို႔
ဆံုးျဖတ္ခ်က္ ငါ့စိတ္ထားက ရႈံးခြင့္မျပဳ...။
တည္ၿငိမ္ေရအေတြး၊ ဆံုးျဖတ္ခ်က္နန္႔
ယံုၾကည္ေရခရီးသို႔လားခ်ိန္
မေရရာေရ ျဖစ္ရပ္တခုကို
ေလွာင္ေျပာင္တတ္ေတ ေလာက ကလွည့္စား
ငါအား အရံႈးပီးလဲက်စီေကေလ့
ေၾကာက္စိတ္ကိုေဖါက္ဖြား
ဦးတည္ရာ ေယာက္ယွက္ခတ္လို႔
ထြက္ၿပီးဖို႔႔အေရးကို
တည္ၿငိမ္ေရ ငါ့အေတြးနန္႔ ဆံုးျဖတ္ခ်က္က
ခြင့္လြတ္မႈ မပီးႏိုင္...။
ဇာသူ ဇာေျပာ
မညီညာေရ လူ႔ေလာကမွာ
နိမ့္တခါ ျမင့္တလွည့္
ရႈံးတခါ ႏိုင္တလွည့္
ငိုတခါ ရယ္တလွည့္
မႈိင္တခါ ေပ်ာ္တလွည့္
၀ီးတခါ နီးတလွည့္
ပူတခါ အီးတလွည့္
အဆိုးအေကာင္း အမွန္အမွား
ျပတ္သားမႈ မျပတ္သားမႈ
ေရာေထြးနီေရ သံသရာထဲ
အေတြးလြန္ စိတ္တိပ်က္ေက
နီးရာတိ၀ီး ၀ီးရာကိုမွန္းေမွ်ာ္
ေမ်ွာ္သည့္အရာသည္ပင္
ေပ်ာက္ကြယ္လားေမ....။
အရာရာအတြက္ သတိလက္မလြတ္
အီးစက္စက္အျပဳအမႈတိကို လႊင့္ပစ္
အေၾကာက္တရားကို ခ၀ါခ်လို႔
ရိွဆက္ေမ အားမာန္အျပည့္နန္႔
မလိုက္ေက့လို႔လည္း တားမရ
လိုက္ပါလို႔လဲ ဆြဲမေခၚႏိုင္
အရာရာကို သိတတ္နားလည္ေက
ေလာကစာမ်က္ႏွာသစ္အတြက္
သူငယ္ခ်င္း မင္းအတြက္က ဇာပိုင္လဲ....
ငါ့အတြက္ကေတာ့ သူငယ္ခ်င္း
ဘ၀ေရးကို
တည္ၿငိမ္စြာ ေၾကာက္စိတ္ေဖ်ာက္လို႔
ရဲရင့္စြာနန္႔ ရွိဆက္ဖို႔....ေ၀..။
FRANK NAI (လျခမ္းၿမီ)
၉.၁၂.၂၀၁၀

                                            ***********************************

ျပန္ဆံုခြင္႔ပီးပါ..........


အဆိပ္တက္နိန္ေရ အခ်စ္
အိပ္ပ်က္ဥာဥ္ဆိုးေခ်
ရူးမိုက္နိန္ေရလို႔ မေျပာလိုက္ပါေက႔ေ၀
ေဒရင္မွာ တမ္းတနိန္မိလို႔.........


မိန္႔ေဖ်ာက္ခ်င္ေကလည္း
စိုးမိုးေရ အသဲကို
လြမ္းလို႔နိန္သူမို႔
ခမ္းဖို႔ဗ်ာလ္ မ်က္ရည္
ေဒလူကို ဖမ္းစားခသူေခ်.......
ရူးရူးမူးမူး စြဲလန္းနိန္မိလို႔
တမ္းတမ္းတတ သတိရနိန္မိေရ.....
မေရရာမွန္း သိခေကလည္း
တြယ္တာမႈ ဆင္႔ကဲပိုပနာ ....လြမ္းေရ...


အိပ္လို႔နိန္ေကလည္း 
စြဲလို႔နိန္တုန္းပါ
အျပဳံးတိ ျမင္ေယာင္လို႔
လန္႔ႏိုးလာမိခါ
အိပ္စက္ဖို႔ ဇာပိုင္လည္း မျဖစ္ႏိုင္
ညဥ္႔တိ ဆက္ဗ်ာလ္လာ.
တခါခါ ထလို႔ ေအာ္မိေရ......
ရူးရဖို႔ဗ်ာလ္ ေ၀......


ဆြဲႏႈတ္လို႔မရ စိုက္မိေရ ျမွားတစ္ေခ်ာင္း
နႏုညညံ့ေခ် ႏွိပ္စက္ခံရလို႔
ပူေလာင္စီေရ ေဒအသဲႏုေခ်ကို
ပိုမကြဲရေအာင္ေလ.......
ဒါဏ္ရာတိမျပင္းခင္ေလ......
ျပန္ဆံုခြင္႔ပီး ပါ.........။

**********************************************

ခရီးလမ္း ဆုေဆာင္း


အခ်ိန္တိၾကာ တျပည္ရြာမွာ
ပညာမရွာ ပ်င္းရိစြာနန္႔
ေၾကာင္းရွာမရ ရေမျပဖို႔
ဘ၀ေအာင္ပြဲ ဧကန္လြဲလို႔…။
ငယ္ကမသိ အမွားဟိလည္း
မသိဘာသာ နီႏိုင္ပါသိ
ဂုခါငါမွာ ႀကီးရင့္လာလည္း
မွားစြာဇာလဲ အေျဖလြဲ ယင္း…။
သူသူငါငါ ခရီးမွာကား
၀မ္းစာရေရး ေအာင္ျမင္ေရးကို
လိုလားေတာင္းတ ရိွကတ္ပါလည္း
စိတ္မွာမိႈင္တြယ္ ပ်င္းရိႏြယ္ရစ္
က်န္ရစ္ေနာက္က ေနာင္တမရ…။
ရက္ျခားမၾကာ ဇ၀ီဇ၀ါ
ေတြးခါလီလီ ေျဖသိစီဖို႔
မညီလမ္းမွာ ယိမ္းယိုင္စြာနန္႔
လားလာမႈကို ရပ္တန္႔လီေအာင္
စီစစ္ဆုံးျဖတ္ ရပ္တည္ခ်က္တြက္
တြက္ခ်က္မွန္စီ ေအာင္ႏိုင္စီ
ခရီးလမ္းလား သူငါအမ်ား
အမွားနည္းႏိုင္ ဂတ္ပါစီ..

************************************

ေအဘ၀ကို လြန္ဖို႔



ေတာေတာင္စိမ္းလန္း ျပည္တ၀န္း
သာဘာ၀ထြက္ကုန္ သံုးမကုန္
ျမင္သာျမင္ရ မပိုင္ရ
ရကၡိတနာမ အသံုးမရ
အို ရခိုင္ရို႕ဘ၀ ေဇာက္ထိုးက်
ညီညြတ္ကတ္ဖို႔က အေျပာနန္႔မရ
လက္ရိွဘ၀ ဒုကၡက်...။
ပင္လယ္ေခ်ာင္းေျမာင္း မ်ားျပားေၾကာင္း
လူတိုင္းအတြက္ အသံုးေကာင္း
ခရီးလည္းတြင္ သားငါးစံုလြင္
တန္ဖိုးျဖတ္မရ သာဘာ၀
ထုတ္ကုန္ျပန္႔႔ျဖဴး တခ်ိဳ႕ၿပံဳး (စီးပြားေရးသမားတိ)
မ်ားျပည္သူမွာ မတတ္သာ
ေခ်ာင္းထဲးဆင္းပင္ အခြန္ေဆာင္
ျမင္သာျမင္ရ မသံုးရ
ပိုင္ဆိုင္ႏိုင္ေရး ဟိုးးးးးအ၀ီး
ရခိုင္သာဘ၀ ရခိုင္မရ
ရခိုင္ရို႕ဘ၀ ေဇာက္ထိုးက်
ညီညြတ္ကတ္ဖို႔ အေျပာနန္႔မရ
လက္ရိွဘ၀ အစိုးမရ...။
ရခိုင္ေျမျပင္ ဘံုမိတင္
စိုက္သမွ်ျဖစ္ရ ဗ်ာဒိတ္က်
သစ္သီးစံုညီ ရကၡေျမ
ဆန္စပါးထြက္ေကာင္း ေျမၾသဇာေၾကာင့္
အစားအစာမ်ားျပား ျပည္တလႊား
အံ့ၾသစရာ တစ္ခုမွာ
ရခိုင္ျပည္တလႊား မ်ားသူမွာ
စားစရမရိွ မ်ားသူသိ
ထိုစားစရာ ျဖစ္ရပ္မွာ
ျမင္သာျမင္ရ ၀မ္းမ၀
ပိုင္ဆိုင္ဖို႔ေရး မေတြးရဲးးးးးးးးး
ရကၡိတဘ၀ အစိုးမရ
ခိုင္ၿမဲဖို႔က အေျပာနန္႔မရ
လက္ရိွဘ၀ ရကၡိတ...။
ညီညာတက္ၾကြ ဖက္စံုမွ
အေျပာမွအလုပ္ ေျပာင္းကတ္ဖို႔
သူငါမျခား ဆင္ျခင္အား
ပုဂၢိၢဳလ္ေရးအမွား ေဘးဖယ္ထား
ငတ္မြတ္ျပည္သူ ၀ိုင္း၀န္းကူ
ရခိုင္ျပည္ပ်က္ ျပန္တည္ကတ္ခါ
ႏိုင္ရာကိုယ္စီ ပီးဆပ္ႏိုင္ေအာင္..။
************************

ခ်စ္စကားထက္ သာေသာ

အခ်စ္တစ္ခုအတြက္
စုန္ဆန္စိတ္ကူး အေပ်ာ္နန္႔ရူးဖို႔အခ်ိန္မဟိ
ေအ စကားအတြက္ မခ်စ္တတ္သူအျဖစ္
သမုဒ္ခံ ရင္နာစီေက့ေလ့ အျပစ္မျမင္ပါ
ဘ၀အတြက္ေစတနာ ႏွစ္ဦးႏွစ္ဖက္
နားလည္ပနာ တန္ဖိုးထားလို႔
အမုန္းကင္းေက က်ီပါယာ...။

အခ်စ္တစ္ခုကိုရဖို႔
ဇ၀ီဇ၀ါျဖစ္စီေအာင္
သူ႕အႀကိဳက္ကိုမွန္းဆ
သနားတတ္ေအာင္ေျပာျပ
ေ၀တနာကို မွ်၀ီလိုပါေရ
မုဒ္သားနန္႔အမွန္ကိုဖံုးတတ္
ဇီဇာေၾကာင္သူထဲးမွာ
မပါသူက ငါ
ဇာအတြက္ အရာရာထက္
ဘ၀ကတန္ဖိုးႀကီးစြာ ငါမသိဘဲ နိန္ဖို႔လဲ...။
ဘ၀စာမ်က္ႏွာတူလို႔
ၾကင္နာတတ္ေတ တခုတြက္နန္႔
ေရွ႕ေနာက္မစိုင္းစား
အနာဂါတ္မွာ ျဖစ္ခ်င္ရာျဖစ္
တဇြတ္ထိုးခ်စ္မိခေက
ဘ၀အတြက္ အခက္တြိေက
မင္းအတြက္ရာ နစ္နာေမ
ဘ၀ကိုတန္ဖိုးထားေက အခ်စ္ကို မကစပ္ေက့
စိတ္အလိုကို မလိုက္ပါေက့..။

ဘ၀ခရီးတြက္ ေသခ်ာတြက္ၾကည့္ခါ
သူ႔ဖက္ကိုယ့္ဖက္ လိုအပ္ခ်က္က
မပါမျဖစ္ မသိလို႔မရ
ဖြင့္လင္းခါမွ စိတ္တူကိုယ္မကြာ
အရာရာကို ရင္ဆိုင္,ႏိုင္ရ
ေပ်ာ္စရာလမ္းျပ ေ၀ဒနာ နိန္ရာမရ
လိုရာခရီး ေျဖာင့္ျဖဴးရေမ...။

ေအာ္ ကိုယ္တန္ဖိုးထားေရသူ
တျခားသူကို တန္ဖိုးထားမိေကေလ့
ေျဖသိမ္႔ပနာ တိုးတက္စီဖို႔ ဆုေတာင္ပီးေမ
ကိုယ့္ဘ၀ကိုတန္ဖိုးထားေက
သူရို႕ဘ၀တိလည္း တန္ဖိုးဟိစြာ မမိရ..။

အျပန္အလွန္ျမတ္ႏိုးစိတ္နန္႔
ခရီးတခုကို စိတ္နန္႔ကိုယ္ တူေပါင္းဖက္
ႏွစ္ဖက္လိုအပ္ခ်က္
ပြင့္လင္းစြာထိုးအပ္ သိေစကတ္ပနာ
ခိုင္မာေရဘ၀တခုအတြက္
တန္ဖိုးထားေပါင္းဖက္ရေက အခ်စ္ဆိုစြာ ေျပာစရာလား..။

ပိုင္ဆိုင္ခ်င္စြာ ခႏၶာမဟုတ္
ခိုင္မာမႈအာမခံနန္႔ ဘ၀အတြက္
တန္ဖိုးထားရဖို႔ ခရီးတစ္ခုရာ
ပြင့္လင္းမႈကိုအရင္းတည္
သစၥာကိုအေလထား
အျပန္အလွန္နားလည္ကတ္ေတ အခ်စ္ဆိုစြာ ေျပာစရာလား...။

ဖရန္႔ခ္ (လျခမ္းေျမ)
၂၁.၁၂.၂၀၁၀

********************

ႏွင္းစက္ပါမွ သဇင္လွ


သဇင္ပြင့္ဖို႔ ႏွင္းစက္လို
သဇင္ဆိုေရ ပန္းအေၾကာင္းကို
ရခိုင္ဆိုေရ အကြ်န္႔ရို႔အၾကား
နားမဆန္႔ေအာင္တင္စား
ေျပာျပလိုက္ေမ အမွန္တရား
သဇင္ဆိုေရပန္းျမတ္ ပြင့္လန္းဖို႔အေရး
ေငြျမဴႏွင္းစက္ မလိုအပ္လား....။
တစ္ရက္ တစ္လ တစ္ႏွစ္ဆိုပိုင္
ေခတ္အလီလီမျပတ္
သူသူငါငါ ႏွဳတ္ထြက္
သဇင္ဆိုစြာ ျမတ္ေတအမ်ိဳး
ပင္ျမင့္မွာမွ ပြင့္ေရဆိုလည္း
မီးၾကည့္ခ်င္ေရ ပန္းသဇင္, သေဘာေၾကာင္း
ဇာမွာပြင့္ပြင့္ အေရးမဟုတ္
ျမဴႏွင္းမခို ပင္ျမင့္မမွီ
မပြင့္ႏိုင္ေရ ပန္းရာမလား...။
သူ႔ေခတ္သူ႔ခါ တင္စားပါလည္း
ေခတ္သစ္မွာ ရခိုင္မ်ိဳးရို႔
စီစစ္ကတ္ေမ ရခိုင္ျပည္အတြက္
စည္းလံုးမႈအတြက္ စစ္တမ္းေကာက္ေက
နီရာကိုယ္စီ ရီြးကတ္ရခါ
သဇင္အျဖစ္ ဂုဏ္၀င့္ဖို႔လား
ႏွင္းစက္အျဖစ္ အက်ိဳးျပဳဖို႔လား....။
သဇင္ရာတစ္ခိုင္းတည္းဆိုေက
ရခိုင္လည္း "တစ္ခိုင္"တည္းအျဖစ္တည္ရဖို႔..
သဇင္ကိုအားသစ္ေလာင္းဖို႔ ဇာသူကအဓိကက်
အေျဖကအတိက်
ႏွင္းစက္တိရာ ေရွာင္လြဲမရ...။
သဇင္ကိုျမတ္ႏိုးေက ရခိုင္ျပည္ကို မမိသင့္ေရ....
ရခိုင္ကိုမမိႏိုင္ေက ႏွင္းစက္ျဖစ္ေတ အကြ်န္႔ရို႔ိ႔
ေရာက္ေတအရပ္က အက်ိဳးေဆာင္ကတ္ေမ...။
Frank Nai (လျခမ္းၿမီ)
၈.၁၂.၂၀၁၀
***********************

မင္းမိေကေလ့



မတူညီေရ ရပ္တည္မႈနန္႔
ခရီးလမ္းမွာ သူသူငါငါ
လိုရာလားခါ
ေအာင္ျမင္သည္ျဖစ္ျဖစ္
မေအာင္ျမင္သည္ျဖစ္ျဖစ္
အတိတ္ဆိုေရ ျဖစ္ပ်က္ေခ်တိကို
မိတတ္ေတသေဘာက
သူသူငါငါ ရိွတတ္စြာက
ေျပာဖို႔မလိုေရ ေလာကျဖစ္ရပ္တခု....။

ေယေကေလ့ေသာ့....
မင္းနန္႔ငါၾကား ေအစကားကို
အေရးတႀကီး ေျပာကတ္ရသိ...။

အေ၀ သူငယ္ခ်င္း
ငယ္ေခ်ကပင္
လက္ခ်င္းတြဲဆက္ ေပ်ာ္တိဆက္ပနာ
လားတူ စားတူ အိပ္အတူ
ေအေၾကာင့္တိပင္ မင္းနန္႔ငါမွာ
ရည္ရြယ္ခ်က္နန္႔ နာဂါတ္တိက
မ၀ီးခ်ိန္တိ တူညီခလို႕.... ေက်နပ္ေတ...။

FRANK NAI (လျခမ္္းၿမီ
**************************************


ရန္ၾကြီး ေက်ာက္စာ


အနိန္၀ီးလို႔ သေဘာကြဲဗ်ာယ္
ဦးတည္ရာေျပာင္း မေျပာေကာင္းေလ့
ေျပာျပလိုက္ေမ တစ္ခြန္းေခ်
အသားထဲးေလာက္ထြက္ ႏွဳတ္ကအဆိပ္ထြက္ေတ
မင္းအာဏာစက္ မိစၦာစိတ္ကို
တိြေကမစိုင္း စိစိႀကိဳက္လို႔ ငါႏွဳတ္ယူေမ....။

အခ်ိန္က်လို႔ မ်က္ႏွာဆိုင္ေက
ျပည္ကိုမခ်စ္ မ်ိဳးရိုးဖ်က္ေတ
သီြးညစ္စီး၀င္ စိတ္ထင္စိုင္းေရ
သီြးရင္းညီကို ျဖစ္နီေကေလ့
ငါကမတြန္႔ အသက္ထြက္တိုင္
ၿပံဳးနန္းၿခီဖ်က္ မင္းအသက္ကို
အသားက်ီးစာ အရိုးခြီးစာ
ေအ ကဗ်ာသည္ ရသမေျမာက္
လကၤာေပ်ာ့ေကေလ့
ငါတြက္ေတာ့ခါ သားထြက္ေလာက္ တြက္
ရန္ၾကြီးေက်ာက္စာ တသက္စာ...
မင္းတိြခ်ိန္မွာ ျမင္ႏိုင္ခေက
မ်က္ေတာင္မခတ္ ဖတ္ႏိုင္စီ...။

FRANK NAI (လျခမ္းၿမီ)
၁၅.၉.၂၀၁၀
************************

တိုင္တည္ၿခင္း


အို႔ .....အသွ်င္
အသွ်င့္ေၿမကို
အသွ်င္တေခါက္
လာၾကည့္လတ္ခ်က္။။

ေပ်ာ္ရႊင္မႈကင္း
ေသာကတြင္းက
ကိုလိုနီေခတ္သစ္ဘဝ။။

အို႔ .....အသွ်င္
အသွ်င့္မြီးရပ္
ဇာတိရပ္က
သယံဇါတ
ေပါၾကြယ္ဝလည္း
ဗမာ့ေခတ္သစ္
နယ္ခ်ဲ႔စနစ္ေၾကာင့္
မီးေရာင္ဗလာ
ညဥ့္ေမွာင္ေမွာင္မွာ
စမ္းေလွ်ာက္နိန္ရေရ အသွ်င္။။

အို႔ ....အသွ်င္
တခါတလီေလ......
အသွ်င္ၿမြားၾကား
မိန္႔ခြန္းတိနန္႔
အသွ်င္ဟစ္ေၾကြး
ဆန္႔က်င္ေတးလည္း
ကိုယ့္လူမ်ိဳးအတြက္ ...မဟုတ္
ဗမာနယ္ခ်ဲ႔တိအတြက္ရာလား ထင္မိေရ။။

အို႔ ....အာဂအသွ်င္
အသွ်င္ေရ နီဝန္းတမွ်
ပီးဆပ္ခလည္း
အသွ်င့္ေက်းဇူး
ဗမာမသိဖူး။
အသွ်င္အတြက့္
တစ္နီရာေခ်ေတာင္
သူရို႔ မပီးဖူး။။

တိုင္းရင္းသားတိ
သြီးေခႊ်းခင္းဗ်လ္
တိုက္ခေရ လြတ္လပ္ေရး
ေနာက္ဆံုးမွာ
ဗမာ့လြတ္လပ္ေရး-.......

အို႔....အသွ်င္
'ေနာက္ဆံုးမွာ မွန္ကန္ေရ
တရားရာ ေအာင္ႏိုင္စၿမဲရာ'
..... ... .... လားေယ။။

***************************************


မြီးရပ္ျမီအလြမ္း


ေတာင္ဇိုင္ ေတာင္တန္း
ရိုးမေတာင္ စည္းျခား
ရီျပင္က်ယ္ ပင္လယ္ျပာနန္႔
အုန္းေတာက စစီ ရရီ
ေသာင္ျပင္မွာခရုေကာက္လို႔
ကဇက္ခ ငယ္ကၽြမ္းေဆြကို
အ၀ီးကနိန္ လြမ္း..
.......................
မိဖေဆြသဟာ
ဆရာနန္႔သူငယ္ခ်င္း
နိန္ေကာင္းဖို႔ေတာင္းဆုျခြီ
၀ီးခ်ိန္မွတမ္းတ
ေအာက္မိ အခါခါ
စဥ္းစားလို႔ ႀကည္ႏူး
မြီးရပ္ျမီ မွာ နိန္ခ်င္ပါေကေလ့
လြမ္းေရးထက္ ၀မ္းေရးခက္နိန္လို႔
အိမ္ျပန္ခ်ိန္ မေရာက္ႏိုင္....
...............................
စစ္ေတြက ပိြဳင့္အလွ
ဘုရားႀကီးနန္႔ သလံုးေတာ္
ေက်ာက္ေတာ္မွာ ရွင္မုနိ
မင္းျပားက က်ိမ္းေတာင္
ဦးရာဇ္ေတာင္ ပုဏၰာကၽြန္း
ဓါတ္ေတာ္ မြီ အလီလီနန္႔
ငါ့ဇာတိ ငါ့ဌာနီမွာ
ဘုရား ပုထိုး ေပါမ်ား
ရွစ္ေသာင္း နန္႔ ဒုကၠသိမ္
တန္ခိုးရွင္ မာန္ငါးပါး
နန္းေတာ္ရာ က်ံဳးျမိဳ႕ရိုးနန္႔
ေရႊေျမာက္ဦးလုိ႕ ထင္ရွားခ
တေခတ္ကဓည၀တီ
ေလးျမိဳ႕နန္႔ ေလာင္းႀကက္
ေအာက္မိခေ၀သာလီ
.....................
အေတြးနန္႕ နယ္ခ်ဲ႕
ေစတီေတာ္အဆူဆူကို
ႀကိမ္ဖန္မ်ားစြာဖူးရစီခ်င္ //

*************

ရခိုင့္သဇင္



စိမ္းဖန္႔ဖန္႔ ပြင့္ခ်ပ္
အရင္းမွာ ၀ါေရာင္သန္းေရ
ရိုးတံမွာ သြယ္လ်
သဇင္ခိုင္ ညွာတံလွေသွ်နန္႔
သင္းပ်ံ႕တႀကိဳင္ႀကိဳင္......
................................
ပင္ျမင့္မွာပြင့္လန္း
ပန္းလွသဇင္ခိုင္
ျမီမွာႀကီြမခဘဲ
ပင္ျမင့္စံ ေရႊခိုင္ပန္းကို
ဆြတ္ခူးဖို႔ အလွမ္း..........
...............................
အင္ႀကင္း၊မာလာ ပန္းတကာအလွ
တစ္ေတာလံုး ႀကိဳင္ကာသင္းနိန္ေလ့
ငါ့ရင္မွာျဖိဳက္တည္
ပန္းသဇင္ကိုရာတန္ဖိုးထားသူမို႔
မမွီႏိုင္ဂုဏ္ေရာင္တင့္ေကေလ့
အ၀ီးကရာေမွ်ာ္မွန္း........
................................
မိေပ်ာက္ဖို႔မလြယ္ႏိုင္
အဖိုးတန္သဇင္မ်ိဳး
ဂုဏ္ရွိသူပန္ဆင္ဖို႔
မ်ိဳးသုန္းမေပ်ာက္ကြယ္
အမ်ိဳးမွန္အဖိုးတန္သူ
ရခိုင္သူေသွ် ပန္ဆင္ထား
ဆံထက္ကပန္းသဇင္
ဇာပန္းက တုျပိဳင္ႏိုင္လီဖို႔
အလွမွာ အယဥ္ဆင့္ေရ
ျမင္သူမွာရင္အီး
စိတ္ႏွလံုးႀကည္ရႊင္
ေဒလူ ရင္ေသာကမီးကိုျငိမ္းခ်မ္းလို႔အီး....။ ။

*******************

၂၂၆ ႏွစ္ၿပည္႔ ရခိုင္ဘုရင္႔ ႏုိင္ငံေတာ္က်ဆံုးေရ နိန္႔သို႔ တပ္လွန္႔ၿခင္းသလႊင္


ပန္းတိုင္သို႔
မ်ိဳးခ်စ္ ရဲေဖာ္ရို႔-----
ေတာ္လွန္ေရးလမ္းတစ္ေလွ်ာက္
အမွန္တရား မေပ်ာက္ေအာင္
ဟန္ေဆာင္နိန္မႈ၏ အၿပင္ဖတ္
ရုန္းထြက္ႏုိင္ေအာင္ ၾကိဳးစား
လြတ္လပ္မႈတရား အတြက္
၀ံသာႏုရကၡိတ စိတ္ဓါတ္နန္႔
ခရီးဆက္ကပ္ေမ လယ္----။ ။
         ဇာတိမာန္
အဖိႏိွပ္ခံ ဘ၀ကြ်န္
တြန္းလွန္ဖယ္သွ်ား နယ္ခ်ဲ႔မ်ားကို
စြန္းအားေၿပာင္ေၿပာင္ မ်ိဳးဂုဏ္ေဆာင္
အေမွာင္ကိုခြင္း ရန္စြယ္သွ်င္း
ထြန္းလင္းဂုဏ္ေရာက္ ၿပန္တည္ေဆာက္
နန္းေပ်ာက္မခံ အာရ္ကန္---။   ။   ။

ရခိုင္သဇင္မညိဳးဇီခ်င္


ရခိုင္သဇင္မညိဳးဇီခ်င္
ရိုးေတာင္ေနာက္ျခမ္းတစ္ဖက္ကမ္းက ေတာတန္းစီရီလျခမ္းျမီကို ၀တီေလးရပ္ညီညြတ္စီသား ထိန္းသိမ္းထားခသာသနာ့မွတ္တိုင္ စာတီဘုရားေပါမ်ားသည္ကို ေရွးစာဆိုကရြီးမွတ္ခေရ
သဇင္ပန္းခိုင္တျမိဳင္ျမိဳင္ ရခိုင္ဘုရားေပါင္း။
 
(ေအာင္ေအာင္)

ရကၡမာန

ရကၡမာန

ေလာကနီ၀န္း
႐ိုးမမွာထြန္းလင္းေတာက္ပ
မ်ိဳးမာန္မာန ဇြဲလံုးလ၀ိရိယ
မေလွ်ာ့ႀကိဳးၾကံ စိတ္ထက္သန္ေက
အမွန္ရမည္ ရခိုင္ျပည္ --။

လြတ္မည္ဒုကၡ ကၽြန္ဘ၀
စုၾက႐ံုးၾက ႀကိဳးစားၾကလွ်င္
ဤတြင္သာဓက အဖရခိုင္ျပည္
ျပန္ထပ္တည္ --။

ခိုင္ျမသိန္း (ေခ်ာင္းသာႀကီး)

မခြဲျခားစီခ်င္ပါ


မခြဲျခားစီခ်င္ပါ
 
ရုိးမသက္သီ လျခမ္းၿမီက ဇာနီမြီးဖြား ရႊီခုိင္သားရုိ႕ ေလးရပ္နဒီ ျမစ္ရီျခားလုိ႔ ၀တီေလးရပ္ ေခတ္ျခားေကလည္း မ်ဳိးအမည္မွာ ရခုိင္ပါေ၀။ နယ္ၿမီက၀ီး ရီကာဆီးလည္း သြီးခ်င္းဒါေလ႔ နီးစပ္ကတ္မယ္။ အနိန္က၀ီး နိန္ရာ၀ီလည္း မ်ဳိးအခ်င္းခ်င္း ဆက္စပ္ကတ္မယ္။ စကားလီသံ ကြဲျပားနီလည္း မ်ဳိးခ်စ္စိတ္နန္႔ နားလည္ကတ္မယ္။ ရခုိင္ ခ်င္း ေခ်ာင္း ခမီး မရမာ သက္ တိရာေ၀ ေအသူရုိ႕က စသည္အေျပာ ယင္းစကားကုိ ခြဲျခားစိတ္ထား ယင္းသေဘာကုိ ပုိင္းျခားဆက္ဆံ ယင္းအႀကံကုိ ေရွာင္ရွားပါလီ ခ်စ္မိတ္ဆြီရုိ႕ တားျမစ္ပါလီ ေျပာဆုိသူကုိ… လုိ႔ တုိက္တြန္းလုိက္ပါယင္႔… မိန္းမေယက်္ား မခြဲျခားဘဲ သူ႔ရြာ ကုိယ္႔ရြာ မခြဲျခားဘဲ စည္းလီညီလီ ေအာင္ပြဲဆီ စည္လုံးညီမွ ေအာင္ပြဲရ ငရုိ႕ေမွ်ာ္မွန္း ငရုိ႕လမ္းကုိ ညီညြတ္မွဳကုိ သက္သီတည္ဗ်ာယ္ ေလွ်ာက္လွမ္းကတ္ေမ မျပတ္တမ္း……………….။

ညီညြတ္ပါလီေလး၀တီ


ညီညြတ္ပါလီေလး၀တီ
 
ထြန္းကားခလီ ၊ ရခိုင္ၿမီ၌ နီထိုင္လုပ္သား ၊ ရခိုင္သားရို ့ ႀကိဳးစားပါလီ ၊ ညီညြတ္စီ။ ေလး၀တီကား ၊ ရခိုင္အားေလ ခြဲျခားစိတ္မ်ား ၊ အ၀ီးထားၿပီး သြီးသားစိတ္၀င္ ၊ ညီကိုပင္ဟု ရင္ထဲမွတ္ထား ၊ ႀကိဳးစားကတ္။ *စည္းကမ္းလိုက္နာ ၊ ဖီ ( ေဘး ) ကင္းကြာ ရင္မွာခ်မ္းၿမီ ( ေျမ့ ) ၊ ၾကည့္ပါဘိေလ ရွိကလက္ရာ ၊ ဗိသုကာနန္ ့ စာပီယဥ္ေက်းမႈ ၊ အစုစုနန္ ့ အႏုပညာ ၊ အလကၤာ ။ ခ်စ္ျမတ္နိဳးရာ ၊ ရခိုင္မွာကား စဥ္လာထိန္းသိမ္း ၊ ရင္၌ကိန္း၍ အီးၿငိမ္းလီစြ ၊ ျမတ္ဗုဒၶ၏ သာသနာ့အမြီ ၊ မြီသရီတိ ဇာတီေက်ာက္ဆစ္ ၊ ဓါတ္ေတာ္စစ္နန္ ့ ျဖစ္ေတာ္မ်ားလီ ၊ ရခိုင္ၿမီ ။ *သစ္ပင္ရိပ္ထီး ၊ ရင္မွာအီ၍ က်ီးငွက္အေပါင္း ၊ နားခိုေအာင္းေက ရိပ္ေကာင္းဆာယာ ၊ ရခိုင္မွာ ။ စာပီသမား ၊ ထြန္းပြားပါယင့္ လာပါရႈပါ ၊ ဖိတ္ေခၚပါယင့္ ။ *ရခိုင္ၿမီဖြား ၊ ရခိုင္သားရို ့ သြီသားတူညီ ၊ ညီညြတ္လီကတ္ ၿခီလက္တြဲယွက္ ၊ အားခ်င္းဆက္ကာ ရေကာင္းရလီ ၊ ေလး၀တီ ။ ညီညြတ္ၾကလီ ၊ သာစြၿမီ ။။။ 

                                                                                                                              *ေမာင္ဘုန္းရွင္(ကစၦပ)

ညီညြတ္ပါလီေလး၀တီ
ထြန္းကားခလီ ၊ ရခိုင္ၿမီ၌ နီထိုင္လုပ္သား ၊ ရခိုင္သားရို ့ ႀကိဳးစားပါလီ ၊ ညီညြတ္စီ။ ေလး၀တီကား ၊ ရခိုင္အားေလ ခြဲျခားစိတ္မ်ား ၊ အ၀ီးထားၿပီး သြီးသားစိတ္၀င္ ၊ ညီကိုပင္ဟု ရင္ထဲမွတ္ထား ၊ ႀကိဳးစားကတ္။ *စည္းကမ္းလိုက္နာ ၊ ဖီ ( ေဘး ) ကင္းကြာ ရင္မွာခ်မ္းၿမီ ( ေျမ့ ) ၊ ၾကည့္ပါဘိေလ ရွိကလက္ရာ ၊ ဗိသုကာနန္ ့ စာပီယဥ္ေက်းမႈ ၊ အစုစုနန္ ့ အႏုပညာ ၊ အလကၤာ ။ ခ်စ္ျမတ္နိဳးရာ ၊ ရခိုင္မွာကား စဥ္လာထိန္းသိမ္း ၊ ရင္၌ကိန္း၍ အီးၿငိမ္းလီစြ ၊ ျမတ္ဗုဒၶ၏ သာသနာ့အမြီ ၊ မြီသရီတိ ဇာတီေက်ာက္ဆစ္ ၊ ဓါတ္ေတာ္စစ္နန္ ့ ျဖစ္ေတာ္မ်ားလီ ၊ ရခိုင္ၿမီ ။ *သစ္ပင္ရိပ္ထီး ၊ ရင္မွာအီ၍ က်ီးငွက္အေပါင္း ၊ နားခိုေအာင္းေက ရိပ္ေကာင္းဆာယာ ၊ ရခိုင္မွာ ။ စာပီသမား ၊ ထြန္းပြားပါယင့္ လာပါရႈပါ ၊ ဖိတ္ေခၚပါယင့္ ။ *ရခိုင္ၿမီဖြား ၊ ရခိုင္သားရို ့ သြီသားတူညီ ၊ ညီညြတ္လီကတ္ ၿခီလက္တြဲယွက္ ၊ အားခ်င္းဆက္ကာ ရေကာင္းရလီ ၊ ေလး၀တီ ။ ညီညြတ္ၾကလီ ၊ သာစြၿမီ ။။။ *ေမာင္ဘုန္းရွင္(ကစၦပ)

အသိတရား

အသိတရား 
သဇင္သင္းရနံ႔ေခ် သင္းပ်ံ႕ပနာ ၾကယ္စင္ေခ်တိလင္းလက္လို႔ စည္ေတာ္သံတညံညံနန္႔ ထိုအရင္ခ်ိန္က လျခမ္းေခ်...... အို .... ................. အတိတ္က ထီးျဖဴေဆာင္းလီသမွ် ေက်ာက္စာမွာတင္က်န္လို႔ .............. ၾကယ္ေခ်တိက တျဖဳတ္ျဖဳတ္ၾကြီကာ ရင္ခြင္တစ္ခုလံုး ပ်က္သုဥ္းလီယင့္...... * နီကြယ္ခ်ိန္က သူ႔ရင္ခြင္မွာ တိမ္ဖံုးဗ်ာလ္ အထီးက်န္ဆန္လို႔... အို............. အမ်ိဳးခ်စ္ ရခိုင္သားရို႕ သူ႔ရင္ခြင္ေခ် လင္းလက္စီဖို႔ တာ၀န္အသိနန္႔... ထိန္းသိမ္းညီညြတ္ကက္ေမေလ .

ရကၡိတရို႕ အသိတရားနန္႔ပီးဆပ္လားဂတ္ေမ



ရကၡိတရို႕ အသိတရားနန္႔ပီးဆပ္လားဂတ္ေမ
ကိုယ့္ျပည္ဝီးျခားေလးရပ္သားရို႕ဘုရားဇာတီသိန္းသန္းခ်ီဗ်ာယ္
က်န္ဟိသိေရငါရို႕ ျပည္ကိုျပည္ျခား မ်ိဳးျခားမိန္႔ဆီးစားဗ်ာယ္မိန္႔ကတ္ေက့အံု႔နန္႔….။
ရွိေဟာင္းအမြီစံုညီလက္ရာပေဒသာေျမၾကီးေရႊသီးႏုိင္ေအာင္မကရကၡျပည္ၾကီး မိုးထြဋ္ဟီးေအာင္လည္း
မ်ိဳးခ်စ္သြီးနန္႔ တည္ေဆာက္ခကတ္စြာေယ….။ ရာစုအလီလီ ေခတ္ဆက္ခ်ီဗ်ာယ္ ရာဇာမင္းအေပါင္း
ထီးျဖဴေဆာင္းခစြာေလ့ အိပ္မက္ ပံုျပင္ ဒ႑ာရီမထင္ေက့….။ အတိတ္ကို ေနာက္ခံထား အသိတရားေခ်တိဝင္လို႔ အနာဂတ္အတြက္ ငရို႕ မ်ိဳးခ်စ္မွန္လို႔ အဖိုးထိုက္တန္စီဖို႔ ရကၡိတႏွလုံးသားနန္႔
လက္ခ်င္းဆက္ သြီးစည္းထားဗ်ာယ္ ထာဝရ ပီးဆက္လားကတ္ေမ….။

ရခုိင္စာ အရြီးအသား ျပႆနာ



ဂနိရခုိင္ျပည္နယ္အတြင္းမွာ ဟိကတ္ေတ ၿမိဳ႕နယ္အင္တန္မ်ားမ်ားနန္႕ အသင္းအဖြဲ႕တိ တစ္ခ်ိဳ႕မဂၢဇင္း ထုတ္လုပ္လာႏိုင္ ကတ္ပါဗ်ာလ္။ ပုဂၢလိကအျဖစ္ ရခုိင္သားႀကီးစာေပကလဲ စာအုပ္စာတမ္းတိ ထုတ္နိန္ရံုမက မေျပာခင္မွာပင္ မဂၢဇင္းတစ္အုပ္ကို ထုတ္ဖို႕ဆိုစြာ သိရပါေရ။ ၀မ္းေျမာက္စရာတိပါ။
သမိုင္းဆိုင္ရာ ယိုဥ္ေက်းမႈနန္႕ ရိုးဓေလ့ဆိုင္ရာ လူမႈေရး၊ ႏိုင္ငံေရး၊ စီးပြားေရးဆိုင္ရာ ေဆာင္းပါးတိကို မကန္မကန္္ ဖတ္ရႈေလ့လာ ရပါေရ။ အေၾကာင္းအရာတိ စံုလင္လာေရပိုင္ စာဖတ္သူတိၾကားမွာ ထိတြိခံစားမႈတိလဲ စူးရွလာကတ္ေတ။ ျမင္ကြင္းက်ယ္ျပန္႕ လာေရ။ ေတြးစရာ၊ ဆင္ျခင္စရာတိိကိုလဲ ႏႈိးခတ္လာေရ။ စာပီတစ္ရပ္မွာ ေဆာင္းပါး၊ စာတန္းနန္႕ခ်ည္း မျပည့္စံုပါ။ ကဗ်ာ၊ ၀တၳဳ၊ ရသစာတန္း စေရ ရသစာပီပါ သူ႕နီအထားနန္႕သူ ပိုင္ပိုင္ႏိုင္ႏိုင္ ရပ္တည္နီဖို႕ပါ လိုအပ္ပါေရ။ ဇာျဖစ္လို႕လဲဆိုေက၊ ေဒရသစာပီ တိေရ ေခတ္ၿပိဳင္ခံစားမႈကို အရိပ္ထိုးျပလို႕ ျဖစ္ပါေေရ။ လူမ်ိဳးတစ္မ်ိဳးပိုင္ စာပီယိုဥ္ေက်းမႈကို တန္းဖို႕ျဖတ္ကတ္စြာမွာ ေဒရသစာ ပီတိေရ တခန္းတနား ပါ၀င္ပါေရ။

ေဒပိုင္ တခန္းတနား ဟိေရရသစာပီဆိုင္ရာ ကၽြန္ရို႕ရခိုင္စာ အရြီးအသားေရ တနိထက္ တနိ ဖြဲ႕ၿဖိဳးတိုးတက္မလာဘဲ အာဟာရခ်ိဳ႕တဲ့နီေရ အေသွ်သူငယ္ပိုင္ ၀မ္းပူနံကားနန္႕ အားနည္းခ်က္တိဟိနီစြာ တြိနီရပါေရ။ ေဒအားနည္းခ်က္တိကို ကုသဖို႕လြန္ခေရ ၁၉၅၀ ခုႏွစ္တိကထဲက ႀကိဳးပမ္းလာကတ္တယ္လို႕ ဆရာေမာင္ဗသိန္းတင္ျပေရ "ရခိုင္စာ အရီးအ သား ျပႆနာ"ေဆာင္းပါးထဲမွာ ဆိုထားပါေရ။ တြက္ၾကည့္ေလ ႏွစ္ေပါင္း(၄၅)ႏွစ္ ေလာက္ပါဗ်ာယ္။ မ်ဳိးဆက္သစ္တစ္ဆက္(New Generation)မကပါ။ ကာလမနည္းပါ။ အကၽြန္ရို႕က ၁၉၆၀ ေက်ာ္ႏွစ္ထဲမွာမွ ေဒျပႆနာနန္႕ စတိတြိလာကတ္ပါေရ။ ေအခ်င့္ေတာင္ အႏွစ္သံုးဆယ္ေက်ာ္ပါဗ်ာယ္။ One Generation ဟိပါဗ်ာယ္။ ရွိအႏွစ္သံုးဆယ္လံုးလံုး "ရခိုင္ စာ အရီးအသား ျပႆနာ" ေရ "ျပႆနာ"ဆုိစြာက လြဲဗ်ာယ္ တစ္ခုမွလဲ ထူးျခားမလာပါ။

ထူးျခားလာေရ အခ်က္တစ္ခ်က္က ၁၉၈၀ ခုႏွစ္ပတ္၀န္းက်င္ကနီဗ်ာယ္ ၁၉၉၅ခုိ" ရခိုင္စာ အရီးအသားျပသနာ လႈပ္ရွားမႈ"ကြင္းဆက္ျပတ္နီခရပါေရ။ အဓိကက စာအုပ္စာတမ္း ထုတ္၀ီမႈ အဆက္ျပတ္လို႕ပါ။ ခုစာအုပ္စာတမ္းတိ ထုတ္၀ီလာကတ္ရလို႕ ေဒ"ျပႆနာ" သမိုင္း ပီးတာ၀န္ တစ္ရပ္အနီနန္႕ ျပန္လည္ေပၚထြက္လာရစြာ ျဖစ္ပါေရ။ ကာလအခိုက္ အတန္႕တစ္ခုမွာ "လႈပ္ရွားမႈ အစဥ္ျပတ္ခရစြာ" နန္႕ "ရခုိင္တစ္မ်ိဳးသားလံုး လက္ခံႏိုင္ေရ" စံဘာသာစကား(Standard Language) တစ္ရပ္မဟိသီး " ဆိုေရ အားနည္းခ်က္တိီေၾကာင့္ ေဒနိ " ျပႆနာ" က ဆီးမမီ၀ါးမမီနန္႕ ေရာဂါျပန္ထလာပါေရ။
"စံဘာသာစကား" နန္႕ ပတ္သက္လို႕ ကနိထိဇာတစ္ခုမွလဲ ထိထိေရာက္ေရာက္ မစြမ္း ေဆာင္ႏိုင္ကတ္သီးပါ။ ေယေကလဲ ရခိုင္စာအရီးအသားတစ္မ်ဳိးကို ေျမာက္ပိုင္းသံုးရခိုင္ ဘာသာစကား(အထူးသျဖင့္ စစ္ေတြအေျပာစကား)ကို အၿခီခံရီးသားနီ ကတ္စြာကို တြိနီရပါေရ ။ ယာယီသေဘာျဖစ္ပါေရ။ ေယနန္႕ "ရခိုင္စာ စံအရီးအသား"(Standard writing)လို႕ အကၽြန္ျပတ္ျပတ္ သားသား မဆို၀ံ့သီးပါ။ ယင္းပိုင္ျပတ္ျပတ္မဆို၀ံ့ေကလဲ အခု မဂၢဇင္းတိမွာ ရီးသားနီကတ္ေတ အရီးအသားနန္႕ ပတ္သက္လို႕ ေျပာလာဆိုလာစြာတိြရပါေရ။ ေျမာက္ပိုင္းသံုး စကားကို အသံုးျပဳရီးသားနီေရ ေဆာင္းပါး၊ ၀တၳဳ အရီးအသားတိေရ နည္းစနစ္ မွန္မမွန္ အကဲျဖတ္နီကတ္ပါေရ။

ေဒပိုင္အကဲျဖစ္မႈကို ဘာသာေဗဒ၊ သဒၵေဗဒတိမွာ အျခြီခံ တင္ျပကတ္ပါေရ။ ေယနန္႕ အခု အခါ ဆက္စပ္မိကတ္ဖို႕ ေဆာင္ပါးအခ်ဳိ႕ကိ အညႊန္းအျဖစ္ တင္ျပလိုက္ပါေရ။ "ရခိုင္၀တၳဳအရီးအသားျပႆနာ" အားသစ္(စစ္ေတြ) ရခိုင္မဂၢဇင္း အမွတ္(၃) ၁၉၇၆ ခုႏွစ္၊ "ရခိုင္စာေပဆုိတာဘာလဲ" သႏၱာေျမ- မင္းျမတ္ေမာ္၊ ရခိုင္တန္ေဆာင္ မဂၢဇင္း၊ အမွတ္(၁၄)၊ ၁၉၇၅-၇၆ ခုႏွစ္၊ "ရခိုင္စာအရီးအသားျပႆနာ" ေမာင္ဗသိန္း၊ ရခိုင္မဂၢဇင္း အမွတ္(၅)၊ ၁၉၇၇ ခုႏွစ္။

ေဒေဆာင္းပါးတိေရ ဘာသာေဗဒကို(Linguistic) အဓိက အျခြီခံတင္ျပထားတတ္ပါ ေရ။ဇာလို႕ စာအရီးအသားတစ္ခုေရ ဘာသာေဗဒကို အေျခြီခံရစြာလဲ ယင္းခ်င့္ကရွင္းပါေရ။ စာအရီးအသားတစ္ခုမွာ အဓိက အျခြီခံတိျဖစ္ေက အကၡရာ (Latter or Alphabet)၊ ဂဏန္း(Syllable)၊ စာလံုးဖြဲ႕ထံုး(morphomies)၊ ၀ါက်ဖြဲ႕ထံုး(syntax) တိေရအေျပာ ဘာသာစကား(spoken language) ကို အဓိက အျခြီခံရလို႕ပါ။ "Literature is language well-used" စာပီဆိုစြာ မွန္မွန္ကန္ကန္ စနစ္တက် အသံုးျပဳထားေရ ဘာသာစကားျဖစ္ေတ လို႕ အျခြီခံမူတစ္ရပ္ ဟိပါေရ။ ေဒအျခြီခံမူေၾကာင့္ အကၽြန္ရို႕ ခိုင္ခိုင္မာမာ ယံုၾကည္ထားစြာက" စာအရီးအသား"ဆိုစြာ ဘာသာစကားကို အျခြီခံရေရ ဆိုေရ အခ်က္ပါ။ ေဒအျခြီခံက ေသြဖီလို႕မရပါ။ အတိမ္းအေစာင္းလဲ မခံႏိုင္ပါ။ "ဟုတ္တာေပါ့၊ သူေပါ့၊ စြပ္က်ယ္တစ္ထည္ကို စ်ီးခက္ခက္နန္႕ ၀ယ္လာစြာ" ဆိုေရ အေျပာစကား၊ သို႕မဟုတ္ စာအရီးအသားေရ၊ ရခိုင္ဘာ သာ စကားကို အျခြီခံထားစြာ ဟုတ္မဟုတ္ ဆန္းစစ္ၾကည့္ကတ္္ပါ။ (ေပါ့)ဆိုစြာ ရခိုင္ သံုးေနာက္ဆက္စကားလံုး(particles) လား။ (စြပ္က်ယ္) ဆိုစြာ ရခိုင္သံုးစကားလံုး(words) လား။ မဟုတ္လို႕ဆိုေက ရခိုင္စကား သို႕မဟုတ္ ရခိုင္စာ မပီသလို႕ ဆိုရဖို႕ရာဟိေရ။

ေယနန္႕ ရခိုင္အရီးအသားပီျပင္ဖို႕ ဇာတိလိုအပ္ပါလဲ၊
(၁) ရခိုင္ဘာသာစကားလံုး ေ၀ါဟာရတိကို သံုးရဖို႕။
(၂) သဒၵါနည္းစနစ္က်က် ရီးဖြဲ႕ရဖို႕။
(၃) ရခိုင္အမ်ဳိးသားလကၡဏာ၊ စရိုက္၊ ဟန္ေပၚလြင္ ထင္ရွားနိန္ရဖို႕
ဆိုေရေဒအနည္းဆံုး အခ်က္သံုးခ်က္ေလာက္နန္႕ ျပည့္စံုႏိုင္ဖို႕ လိုအပ္ပါေရ။
----------------------------------------------------------------------------
          လြန္ခေရ အႏွစ္(၄၀)ေလာက္ကစဗ်ာယ္ ကနိအထိအကၽြန္ရို႕တိ တြိနီရေရ  ရခိုင္ေဆာင္ပါး၊ ၀တၳဳတိုတိမွာအထက္က အခ်က္သံုးခ်က္နန္႕ ညီညြတ္ယင့္လား။ မညီညြတ္ ေက ဇာပိုင္အရီးအသားမ်ဳိးတိနန္႕ ရီးဖြဲ႕ခကတ္ေတဆိုစြာ ၿခီရာေကာက ္ၾကည့္လိုက္ေတခါ အရီးအသား(၆)မ်ဳိးကို တြိရပါေရ။ ေဒ(၆)မ်ဳိးကို ဆရာေမာင္ဗသိန္း တင္ျပခေရ "ရခိုင္စာ အရီးအသား ျပသနာ"ေဆာင္းပါးနန္႕ ရခိုင္မဂၢဇင္း အမွတ္(၄) ၁၉၇၇ ခုႏွစ္မွာ ေေအာင္ျမတ္ထြန္း(ရခိုင္ျပည္) တင္ျပေရ "ရခိုင္စာပီသစ္ ဟန္နန္႕ သတ္ပံု ျပႆနာ" ေဆာင္ပါး ႏွစ္ခုကို ညွိဗ်ာယ္ ထုတ္ႏႈတ္ထားပါေရ။
          (၁) ရခိုင္နန္႕ဗမာ အတူတူ ျဖစ္လို႕ဗမာစာရာရီးရဖုိ႔။ ေယခ်င့္ကရွင္းပါေရ။ ေဒနိျမန္မာ စာ အရီးအသားအတိုင္း ရီးဖို႕ပါ။
          (၂) စကားေျပာ(conversation) ကုိ ရခိုင္ပိုင္ရီးဗ်ာယ္ စကားျပန္ (စကားေျပ Prose) ကို ဗမာပိုင္ရီးရဖို႕။
"အဖသည္ ျပန္လာခါ ဆန္၀ယ္ခ၊ စ်ီးပါျပဳယူခဖိ။ ယင္းခါမွ ထမင္းခ်က္ရဖို႕ေယ" (ရခိုင္စကား ေျပာ) ဇနီးသည္ အားကိုးတႀကီးနန္႕ ေပးအပ္လုိက္ေသာ တာ၀န္ကို ေက်ပြန္ဖို႕ ယခုအထိ မေသခ်ာေသး(ဗမာစကား)
(တီီ-ညီေပါက္။ ေျမာက္ဦးမဂၢဇင္း အမွတ္(၁၊ စာအမွတ္ ၈၈)
          (၃) စကားေျပာကိုေရာ စာအရီးအသားကိုပါ ရခိုင္အရီးအသားနန္႕ ရီးရဖို႕။
"ထ…ထ…ဟီး..ဟီး၊ ေက်ာင္းဆက္တက္ဖို႕ ေအာင္လက္မွတ္ ယူခီေထာ ေအာင္မိုး။ အဘာ ေလး…ဘာေလး…ေမေမရို႕ ဇာသူ႕ကို အားကိုးဗ်ာယ္ က်န္လိုက္ရဖို႕လဲ ဟီး… ဟီး" (ရခိုင္စကားေျပာ)
          ကၽြန္ေတာ္က မိုးႀကိဳးပစ္ခံရရလူပိုင္ နားကလည္း မၾကားတစ္ခ်က္ ၾကားတစ္ခ်က္။ ေအာက္ႏႈတ္ခမ္းကိုကိုက္၊ မ်က္ရည္တရေဟာ။ (ရခိုင္စကားေျပာ အရီးအသား)
          (တစ္ပြဲဟင္ ပတ္စာထိုး) ခိုင္ထြန္းစိုး(ေျမာက္ဦး) ေျမာက္ဦးမဂၢဇင္း အမွတ္(၁)၊ စာ-၇၅)
          (၄) ေနာက္ဆက္သံုးပစၥည္း(particles) တိကို ရခိုင္ဂႏၱ၀င္ စာအရီးအသားက အမြီဆက္ခံရယူဗ်ာယ္ ရခိုင္စကားျပင္ အရီးအသား(prose)နန္႕ ရီးရဖို႕။ "ေတြးလီေတြးလီ က်ယ္၀န္းလီေရ အတြက္၊ အေတြးကို ရုပ္လို႕တဖန္၊ လယ္ယာက်ီးငွက္စေရ သဘာ၀ အာရံုတို႕ တလွည့္က်က္စား ေျပာင္းလိုက္မိ၏။ ငါ၏၀ါဆိုနီရာ ငခူရ ၿမိဳ႕သစ္ ေတာင္ထိပ္ဖ်ားမွာ ၀ါးရံုးမ်ား ညြတ္လွ်က္ရွိ၏။( ေအတ၀ါတြင္ အေတြးအျမင္၊ အသွ်င္စဏိႏၵ၊ ရခိုင္ယဥ္ေက်းမႈမ်ား၊ အမွတ္(၃)၊စာ-၁၁၁)
          (၅) ရခိုင္စကားေျပာနန္႕ ရခိုင္စကားျဖင့္ သံုးဗ်ာယ္ ရိီးရဖို႕ "ေ၀း ငါ့ကို ေစာင့္နီဦးသီး" (စကားေျပာ) ဆိုကာ ေသာၾကာေအာင္သည္ အိမ္ထက္က ကမန္းကတန္း ဆင္း၍ လလွျဖဴသံပါးကို အလ်င္လ်င္ ၿပီးလာသည္။
          (၆) အသံထြက္အတိုင္း စာလံုးေပါင္း သတ္ပံုတိနန္႕ ရီးရဖို႕ " စိုက္ေတြ ဒီဂရီေကာလိပ္ မွာ သဟိမဲ့ဟိမဲ့ စာလာသင္စြာ ခ်ဳိက္သူရဲစားထားလို႕ၿဖိဳက္ဖို႕လား။ ခိုင္းစားေၾက႕။ မင္းယိုင္ယိုင္ ေခ်နန္႕ ရူးနီစြာမလားေယ။"
အထက္က အခ်က္(၆)ခ်က္ထဲမွာ ေဒအခ်က္တိက ရခိုင္ဘာသာ စကားနန္႕ အညီအညြတ္ဟိေရ၊ ရခိုင္စာပီသေရ၊ ရခိုင္စရိုက္၊ ရခိုင္ဟန္နန္႕ အမ်ဳိးသားလကၡဏာ(တစ္ နည္း ရခိုင္လီ၊ ရခိုင္အေငြ႕အသက္ Arakanese atmosphere) ပီျပင္ေရ၊ ေဒအခ်က္က ေဒပိုင္ေဖာက္ျပန္ ခၽြတ္ယြင္းနီေရဆိုစြာကို ဆက္ဗ်ာယ္ ဆန္းစစ္ သံုးသပ္ဖို႕လုိပါေရ။
          ေဒပိုင္ဆန္းစစ္ရာမွာ ဘာသာေဗဒကို အဓိကအၿခီခံရဖို႕ျဖစ္ပါေရ။ ဘာသာေဗဒဆိုစြာ "ဘာသာစကားတစ္ရပ္" ကို နည္းးစနစ္တက် သရုပ္ခြဲဗ်ာယ္၊ အားသာခ်က္၊ အားနည္းခ်က္တိနန္႕ အတူ ထူးျခားသိမ္ေမြ႕ေရလကၡဏာတိကုိ သိပံနည္းက်က် သရုပ္ေဖာ္ခ်က္(a scientific description of language)တိ ျဖစ္ပါေရ။ အသံ ျဖစ္ေပၚလာပံု တိပါပါေရ။ စကားလံုးဖြဲ႕ပံု တိပါပါေရ။ ၀ါက်ဖြဲ႕စည္းပံုတိ ပါပါေရ။ ေဒအသံ၊ စကားလံဳးဖြဲ႕ ၀ါက်တိေရ ဘာသာစကား တစ္ခုမွာရွိေရ စရိုက္တိ ထူးျခားသိမ္မြိေရ လကၡဏာတိ ျဖစ္ပါေရ။ ေယဇူးနန္႕ ဘာသာစကားကို အၿခီခံၿပီးမွ စာအရီးအသားကို ဖန္တီးကတ္စ႔ာ ျဖစ္ပါေရ။
          "Language is sound. Writing or literature is symbol of language" လို႕ ဘာသာေဗဒမွာ အၿခီခံစကားတစ္ရပ္ဟိပါေရ။ ဘာသာစကားဆိုစြာ စကားသံ၊ စာအရီးအသား(၀ါ) စာပီဆိုစြာ ဘာသာစကား၏ သေကၤတလို႕ ဆိုစြာပါ။ ေဒခ်င့္ေရ အေျခခံမူပါ။ ေယနန္႕ စာအရီးအသားတစ္ရပ္ကိ ေဒအၿခီခံကူနန္႕ ညီမညီ ယွဥ္ဗ်ာယ္ အကဲျဖတ္ရပါေမ။
          (၁)ကို ၾကည့္၊ ရခိုင္ဘာသာစကားနန္႕ဗမာဘာသာစကားဇတိတူဗ်ာယ္ ဇာတိကြဲျပား နိေရဆိုစြာကို စဥ္းစားဖို႕ လိုပါေရ။ ဘာသစကားတစ္ခု အၿခီခံျဖစ္ေက စကားလံုး တူလား၊ အသံထုတ္ပံုထုတ္နည္းတူလား၊ စကားဖြဲ႕ပံုတူလား၊ ၀ါက်တည္ေဆာက္ပံုတူလား။ ေ၀ါဟာရ တစ္ခ်ိဳ႕တူပါေရ။ ေဒတူေရ ေ၀ါဟာရတိကို အသံထုတ္ပံုထုတ္နည္း(၀ါ)သံရင္းမတူပါ။ "မင္း" "ဆန္" "ေဆး" "ခ်စ္" " ေခတ္" "ပညာ" "ပ်ဥ္" စေရ ေ၀ါဟာရကို အနက္တိ တူကတ္ပါယင့္။ အသံထုတ္ပုံထုတ္နည္း လံုး၀ကြဲျပားနီစြာကို တြိရပါလိမ့္ေမ။
          စကားလံုးဖြဲ႕စည္းပံု၊ ၀ါက်တည္ေဆာက္ပံု တူကတ္ပါေရ။ ေဒခ်င့္က မူရင္းဘာသာစကား တစ္ခုတည္းက ဆင္းသက္လာလို႕ပါ။ ေယေကလဲ အဆက္ပစၥည္း (particles) တိမတူပါ။

ရခိုင္                                          ဗမာ
ေမာင္လွ(ေရ)                              ေမာင္လွ(ဟာ)(သည္)
စား(ေရ)                                     စား(တယ္)
လား(ပနာ)                                  သြား(ၿပီး)
-ဗ်ာယ္လား၊ ရာလား                       ၿပီလား
ေသာက္(ဗ်ာယ္          )                 ေသာက္(ၿပီ)
ေနာက္ အာေမ႗ိတ္သံ၊ အာလုပ္သံတိလဲ ကြဲျပားပါေရ။
ဘာသာစကားႏွစ္ခုေဒပိုင္ ေ၀ါဟာရ(အမ်ားအျပား) အဆက္သံုး စကားလံုး၊ အာေမ႗ိတ္၊ အာလုတ္သံတိ ကြဲျပားစြာလာ သီျခားလကၡဏာကိုယ္စီ ဟိကတ္တယ္ဆိုစြာကို ျပနီစြာမဟုတ္ပါလား။ဗမာစကားကို ရခိုင္က အလြယ္နန္႕နားလည္ႏိုင္တာလဲ၊ ရခိုင္စကားကို ဗမာ ေသဘာေပါက္ဖို႕ေတာင္ လက္ပါလိမ့္ေမ။ ဇာေၾကာင့္ဆိုကာ ဘာသာစကားကဲြျပားလို႕ ဆိုစြာ ရွင္းနီပါေရ။ တူေရလို႕ အျငင္းပြားနီစြာက ဘာသာစကားသေဘာနန္႔အႏွစ္သာရတိကို နားမလည္ သေဘာမေပါက္လို႔ ျဖစ္ပါေရ။ တစ္ခုဟိပါေရ။ ျမန္မာတစ္ျပည္လံုး တိုင္းရင္းတိနားလည္ဖို႕၊ ခံစားႏိုင္ဖို႕၊  က်ယ္က်ယ္ျပန္႕ျပန္႕ ျဖစ္ဖို႕ ဗမာစာ(ရံုးသံုး ျမန္မာစာ) နန္႕ ရီးေရဆုိေက ဇသူကလဲ မကန္႕ကြက္မရႈတ္ခ်ပါ။ အကၽြန္ရို႕ အမ်ားအျပားရီးပါေရ။ ဇာျဖစ္ လို႕လဲဆိုေက ရခိုင္ေတာင္ပိုင္းက လူတိ နားလည္ ခံစားႏိုင္ဖို႕ ျဖစ္ပါေရ။ (စံဘာသာစကား မသီးစြာလဲ ပါပါေရ)။
          (၂) အမ်ဳိးအစားက "ေတာင္မေရာက္ ေျမာက္မေရာက္" "ကျပားအရီးအသား" မ်ဳိးျဖစ္ ပါေရ။ တစ္ခ်ဳိ႕ဆရာတိက "လင္းၿမီြတစ္ပိုင္း၊ ၿမီြေဟာက္တစ္ပိုင္း အရီးအသား" လို႕ ရႈတ္ခ် ကတ္ပါေရ။ ဘာသာစကားႏွစ္မ်ဳိးကို ကေမာက္ကမ ေပါင္းစပ္ထားလို႕ျဖစ္ပါေရ။ အထက္ပိုင္က ေခါင္းေပါင္း၊ ျပင္ခံ၀တ္ဗ်ာယ္၊ ေအာက္ပိုင္းက်ကာ ဂ်ိမ္းပန္၀တ္ထားစြာ မ်ဳိးနန္႕တူပါေရ။ ေဒပိုင္ ျဖစ္ရစြာက ဘာသာစကားဆုိစြာဇာလဲ၊ စာအရီးအသားဆိုစြာ ဇာလဲ၊ စာပီဆိုစြာ ဇာလဲ ဆိုေရ အဓိက အခ်က္တိကို သေဘာမေပါက္၊ နားမလည္လို႕ပါ။ ၁၉၆၀ ေက်ာ္ႏွစ္တိက တစ္ခါေဒပိုင္ " ကျပားအရီးအသားမ်ဳိး" ကို တစ္ေယာက္စ၊ ႏွစ္ေယာက္စ ရီးခ ကတ္လို႕ ရခိုင္စာပီ ပညာရွင္တိ စာပီသမားတိက ၀ိုင္းရႈတ္ခ်ခကတ္ပါေရ။ တစ္ေယာက္လဲ ယင္းအရီးအသားမ်ဳိးကို ဆက္မရွၚခကတ္ပါ။ ခုတစ္ခါ ရခိုင္မင္း ဘုန္းေတာက္ခေရ ၿမိဳ႕ကထုတ္ေတ မဂၢဇင္းထဲ ပါလာစြာတြိရပါေရ။ ယင္းအရီးအသားေရ ရခိုင္စာပီသစ္ လႈပ္ယွားမႈကို အတားအဆီး ျဖစ္စီေရလို႕ ခံစားမိပါေရ။
          (၃)(၄)(၅)တိထဲက ကိုယ္ႀကိဳက္စြာ တစ္ခုခုကို ျဖစ္ျဖစ္၊ သံုးမ်ဳိးစလံုးကို ျဖစ္ျဖစ္ သံုးစြာ က ရခိုင္စာပီသေရလို႕ အကၽြန္ရို႕လက္ခံထားကတ္ပါေရ။ ေဒသံုးမ်ဳိးေရ ရခိုင္ဘာသာစကား လဲျဖစ္ေတ။ ဘာသာေဗဒ နည္းပညာနန္႕လဲ ကိုက္ညီေရ။ အမ်ဳိးသားလကၡဏာ ေပၚလြင္ေရ၊ ေျပာရေက ရခိုင္ရနံ႕သင္းမႊီးနီေရ။ ရခိုင္ဟန္ ထင္ရွားနီေရ။ ေနာင္တခ်ိန္ခ်ိန္မွာ ေဒသံုးမ်ဳိးထဲ က ရခိုင္အမ်ဳိးသားလကၡဏာနန္႕အညီညြတ္ဆံုး " ရခိုင္စာ အရီးအသားတစ္မ်ဳိး" ကို "စံ" အျဖစ္ သတ္မွတ္လားကတ္ဖို႕လို႕ယူဆ မိပါေရ။ ေယေကလဲ ေဒသံုးမ်ဳိးထဲက အမွတ္စဥ္(၄)အမ်ဳိး အစားရီးရာမွာ မွားတတ္ေတ ေဒအခ်က္တစ္ခ်က္ ဟိပါေရ။ ယင္းအခ်က္က ရခိုင္အေျပာ ဘာသာစကားမွာသံုးေရ ေနာက္ဆက္(particles) တိကို စာအရီးအသားမွာသံုးေရ ေနာက္ ဆက္တိနန္႕ အတူတူမွတ္ယူဗ်ာယ္ ရီးသားနီကတ္ေသာ အခ်က္ပါ။
"လမ္းမႀကီးဘက္သို႕ေရာက္(စြာနဲ႕) တၿပိဳင္နက္ လက္ႏွစ္ဖက္က ဆြဲလာ(ေရ)အထုပ္အပိုးကို ခ်လိုက္သည္။ (တစ္ခါသံုး- ဂႏိုင္ေမာင္(ေျမာက္ဦး)၊ ၿပိဳင္ပြဲ ဒုတိယဆုရ ၀တၳဳတုိ၊ ရခိုင္ညြန္ဖူး၊ အမွတ္-၃) ေဒ၀ါက်မွာပါေရ(စြာနန္႕) (ေရ) ဆိုေရ ေနာက္ဆက္တိက ရခိုင္အေျပာ ဘာသာ စကား(spoken language) သံုးေနာက္ဆက္ စကားလံုးတိ ျဖစ္ပါေရ။ (သည္) တစ္လံုးတည္း ရာ ရခိုင္စကားျပင္(prose)သံုး ေနာက္ဆက္စကားလံုး ျဖစ္ပါေရ။ ေဒပိုင္စကားျဖင့္ နန္႕ရီးသား ေရ ၀ါက်ထဲမွာပါေရ ၾကားေနာက္ဆက္တိ ဇာပိုင္ေနာက္တိ ျဖစ္ေတဆိုစြာ ဂရုမမူဘဲ ၀ါက်အဆံုးမွာ (သည္၊ ၏၊ တည္း) ထည့္လိုက္ရံုနန္႕ ရခိုင္စကားျပင္ျဖစ္ဗ်ာယ္ေရ ရမ္းဗ်ာယ္ ရီးခ်လုိက္စြာ ျဖစ္ပါေရ။ ေဒ၀ါက်ကို ရခိုင္စကာျဖင့္ ပီသစီခ်င္ေက
"လမ္းမႀကီးထက္သို႕ေရာက္(သည္ႏွင့္)တၿပိဳင္နက္ လက္ကဆဲြလာ(ေသာ အထုပ္ကို ခ်လိုက္ သည္) " လို႕ ျဖစ္ရပါေမ။
          ၾကည့္ေကဗမာစကားေျပ၀ါက်နန္႕ထပ္တူျဖစ္နီစြာကို ေတြ႕ရပါေမ။ ေအ မတူစြာဟိပါ ေရ။ အသံထုတ္ပံုထုတ္နည္း(၀ါ) သံရင္းမတူပါ။ ဗမာက ဗမာအသံထုတ္နန္႕ ဖတ္ဗ်ာယ္၊ ရခိုင္ က ရခိုင္အသံထုတ္နန္႕ဖတ္ကတ္ပါလိမ့္ေမ။ ေယတာလဲ ကြဲျပားစြာကို ပိုထင္ရွားေအာင္ ေနာက္က၀ါက်တိက ျပလာပါေရ။ "ျမင္းဂါရီဆိပ္ႏွင့္ လွညြန္စိန္အိမ္မွာ အနီးေခ်(အပါးေခ်)ျဖစ္ သည္။ လက္ၾကားမ်ားသျဖင့္ ခရီးမတြင္ျဖစ္နီသည္" ဆိုေရ၀ါက်မွာ ရခိုင္သံုး ေ၀ါဟာရ(ျမင္းဂါ ရီ)(အပါးေခ်)(နီ)(လက္ၾကား)ရို႕ အထင္အရွားပါနီလို႕ ဇာဗမာ၊ ဇာတိုင္းရင္းသား( ရခိုင္ကပယ္ ေက) ကလဲ "ေယခ်င့္ျမန္မာစာ"လို႕ေျပာကတ္ဖို႕မဟုတ္ပါ။ ဖတ္ေရေရ ရခိုင္တိကရာ "ရခိုင္စာ" လို႕ ခ်က္ခ်င္းသိပါေရ။
          အဓိကေျပာလိုစြာက ရခိုင္စကားျပင္နန္႕ ရီးဖို႕လား၊ စကားျပင္ ေနာက္ဆက္တိနန္႕ ပီပီ ျပင္ျပင္ ရီးသားပါ။ စကားေျပာသံုးေနာက္ဆက္တိကို လုး၀မသံုးပါေက။ ေနာက္ဆံုးျဖစ္ေသာ (၆) အမ်ဳိးအစားက စာအရီးအသားနန္႕မဆိုင္ပါ။ စာလံုးေပါင္းသတ္ပံုဆိုင္ရာ အဘိဓာန္နန္႕ရာ အက်ဳံး၀င္ပါေရ။ ေယေကာလဲ့လိုရင္းတိုရွင္း ေျပာခ်င္ပါေရ။
"ရီးအမွန္၊ ဖတ္အမွန္" ဆိုေရစကား။
"ေျပာသလိုေရးလွ်င္ လူမိုက္၊ ေရးသလိုေျပာလွ်င္လူဖ်င္း" ဆုိေရ ကင္း၀န္မင္းႀကီး အဆိုအဆဲ စစြာတိကို သေဘာေပါက္ေယာင္ နားစိုက္စီခ်င္ပါေရ။
တစ္ခါ(စ္)(ဥ္=ညေခ်သတ္)(ည္) စေရ ဂႏၳ၀င္ အစဥ္အလာရွိေရ အသတ္တိ၊ ကာရန္တိ မ ေပ်ာက္ပ်က္ေအာင္ ထိန္းသိမ္းဖို႕လိုပါေရ။ ဘာသာစကားတိုင္းမွာ စာလံုးေပါင္း သတ္ပံုကြဲဗ်ာယ္၊ အသံတူစြာ တိရွိပါေရ။ ဥပမာ- ဗမာဘာသာစကားမွာ (သည္=သီ)၊(စင္=စဥ္) ရို႕ျဖစ္ကတ္ပါေရ။ သူ႕အနက္နန္႕သူ စာလံုးေပါင္းသတ္ပံုကြဲ ခြဲထားပါ ေရ။
          အထက္က တင္ျပခစြာတိကို ၿခံဳဗ်ာယ္ေျပာရေက-
          (၁)မိမိဘာသာစကားကို မွန္မွန္ကန္ကန္ သံုးႏိုင္ဖို႕
          (၂) သဒၵါနည္းစနစ္က်က် ရီးသားႏိုင္ရဖို႕။
          (၃) ရခိုင္အမ်ဳိးသားလကၡဏာ ဟိႏိုင္ရဖို႕။
ဆိုေရ အခ်က္တိမွာ အၿခြီခံဗ်ာယ္ ရခိုင္စာ၊ သို႕မဟုတ္ ရခိုင္စာအရီးအသားကို ေဖာ္ထုတ္ရဖို႕ ျဖစ္ပါေရ။ စာအရီးအသား(Writing) စနစ္တက် ျဖစ္လာမွ ရခိုင္စာပီ(Literature) ပီျပင္လာ ဗ်ာယ္ အဆင့္ျမင့္လာစရာဟိပါေရ။
          ဆက္ေျပာခ်င္စြာက တစ္ခုစဟိပါေရ။ ေဒခ်င့္က "မဂၢဇင္း ထုတ္လုပ္မႈပိုင္း" နန္႕ဆိုင္ပါ ေရ။ စာစီသူ(ယခု ကြန္ပ်ဴတာစာစီသူ) တိေရ ရခိုင္တိမဟုတ္ပါ။ ရခိုင္ျဖစ္ပါစီ စာနန္႕ပီနန္႕နီး စပ္သူ ျဖစ္ဖို႕လိုပါေရ။ စာစီစဥ္သူက ရခိုင္ဘာသာစကားကို မကၽြမ္းက်င္ မထိတြိေက စကားလံုး၊ ပုဒ္၊ ပါဒရို႕မွာ Space (စပိတ္)ကို ျခားခ်င္ပိုင္ျခားတတ္ကတ္ပါေရ။ ထိုတစ္လံုး၊ ေဒတစ္လံုး၊ ထို ကစု ေဒတစ္ခုနန္႕ ျပန္႕ႀကဲနီပါေရ။ အဓိပါယ္ေပါက္ေအာင္ စာဖတ္သူက ျပန္ျပန္စုဗ်ာယ္ ဖတ္နီ ရပါေရ။ ပင္ပန္းေရ၊ အခ်ိန္ကုန္ေရ။
          ရခိုင္စာအရီးအသားကို စာဖတ္သူတိလက္ခံလာေအာင္ ႀကိဳးစားနီရေရ ခုပိုင္ကာလမွာ မျဖစ္သင့္စြာ မျဖစ္ရေအာင္ တာ၀န္ရွိသူတိက ႀကိဳးပမ္းရပါဖို႕။ မဟုတ္ေက စာဖတ္သူတိေရ ရခိုင္စာပီနန္႕ ၀ီးသထက္၀ီးေအာင္ လုပ္လိုက္ေရပိုင္ျဖစ္လားပါလိမ့္ေမ။
          ရခိုင္သဟာယအသင္း(ရန္ကုန္) စာေစာင္/ အမွတ္(၂)မွာ ရခိုင္ေဆာင္းပါး၊ ၀တၳဳတုိတိ ကို စကားလံုး ပုဒ္ျဖတ္ပုဒ္ရပ္တိ ေသေသ သပ္သပ္နန္႕ဖတ္ရစြာ ေခ်ာေခ်ာခ်ဴခ်ဴ ျဖစ္ရလို႕ တျခားၿမိဳ႕နယ္မဂၢဇင္းတိက အတုယူသင့္ပါေရ။ ႀကိဳးစားသင့္ပါေရ။ ယင္းနန္႕ စာရီးသူတိနန္႕ ထုတ္လုပ္သူတိပါ သာမန္အဆင့္က ေဖာက္ထြက္ကတ္ပါ။ ဇာတိခၽြတ္ယြင္းနီလဲ။ ဇာတိလုိအပ္ နီလဲ၊ ဇာသီးလုပ္ရဖို႕သီးလဲ…စေရ မဂၢဇင္းစာေစာင္တိ ဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္ဖို႕ေဒ(လဲ) ေပါင္းမ်ားစြာ ကို ေက်ာ္ျဖတ္ႏိုင္ကတ္ပါစီလို႕………။

        မွတ္ခ်က္။ (   -၁၉၉၆ခု ႏွစ္ထုတ္ ရခုိင္ရုိးမ မဂၢဇင္းမွ ကုူးယူေဖာ္ျပပါသည္။)